Sığırlarda dil oynatma hastalığı, devamlı veya nöbetler halinde fizyolojik olmayan dil hareketleriyle karakterize olan bu hastalık, bazı hayvanlarda hava yutmayla birlikte görülür.Hastalık bilhassa Almanya, İsviçre ve Avusturya ‘da dağlık bölge sığırlarında sık görülmekle beraber yurdumuzda da kültür ırkı sığırlarda rastlanmaktadır.Her yaştaki sığırda görülse de özellikle hızlı gelişen kültür ırkı genç hayvanlarda daha çok görülür.Mera veya ahır besisinde gözlenir.Bilhassa kıtlık yıllarından sonra sürü halinde ve hatta tüm bölgeyi kapsayacak şekilde yaygın olarak hastalık ortaya çıkabilir.
Dil Oynatma Hastalığı Etiyoloji
Sığırlarda dil oynatma hastalığı nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Eskiden hastalık oyun içgüdüsüne bağlı oluşan fena bir alışkanlık olarak görülüyordu. Son yıllarda ise bazı iz element (Cu, Co, Mn) noksanlıkları sorumlu tutulmaktadır. Sığırlarda dil oynatma hastalığı herediter özellikte olduğu da söylenmektedir.Bazı yazarlara göre, hayvanlardaki taklitçilik içgüdüsü de hastalığın oluşmasına sebep olmaktadır.Dil oynatma hastalığı bugün için irsi-çevre hastalığı olarak kabul edilmektedir.
Semptomlar
Hasta sığırlar başlarını ileri ve yukarıya doğru kaldırarak ağızlarını açarlar.Dillerini; savurma, döndürme, yılankavi uzatma ve halka oluşturma gibi fizyolojik olmayan şekilde hareket ettirirler.Bu arada sesli olarak hava ve salya da yutabilirler.Bazen saatlerce süren bu dil hareketleri yüzünden hayvan yemini yiyemez ve sonuçta zayıflar, verimi de azalır.Hastalığın prognozu şüpheli olup, hastaların %75’i iyileşebilirse de nüksler her zaman görülebilir.
Hayvan alım satımlarında önemli bir kusurlu olarak görülmekte ve hastalar damızlık olarak kullanılmamaktadır.
Tedavi
Sığırlarda dil oynatma hastalığı tedavide bilhassa rasyonda mineral madde (Na, P) iz element (Cu, Co, Mn) ve vitamin (A, D, E) noksanlıkları olup olmadığı tespit edilir. Şüpheli durumlarda çeşitli elementleri ihtiva eden tuz karışımları p.o. olarak verilebildiği gibi daha hızlı bir etki için polivitamin karışımları ve iz element çözeltileri parenteral olarak da uygulanabilir. Semptomatik tedavi amacıyla dile halka takma metodu da denenebilir, uçları kütleştirilmiş küçük tel halkalar ile dilin dışarıya çıkartılıp oynatılması engellenir.
Dil Çevirme Hastalığının videosunu izleyebilirsiniz.