Sığırlarda Dana Difterisi (Nekrobasillozis)
Dana difterisi diğer ismiyle nekrobasillozis, erişkin sığır ve buzağılarda nekroz bakteriler tarafından meydana getirilen ve ağız, farenks ve larenks mukozaları, karaciğer de nekrotik nitelikte yangılar ile karakterize öldürücü bir hastalıktır. Ağız mukozasının sporadik veya enzootik bir enfeksiyonudur.
Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi
Dana difterisi nin etkeni tabiatta oldukça yaygın bulunan gram negatif (+) olan, anaerob ve fakültatif patojen olan Fusobacterium necrophorum dur. Bu nekroz bakterileri hayvanların sindirim sistemi ve ürogenital sistemlerinde normal konakçı olarak bulunurlar.
En çok kesici dişlerin ağız mukozasını yaralıdığı 1-4 aylık dönemde görülmektedir. Kötü bakım şartlarının olduğu, hijyenin olmadığı, hayvan sayısının fazla olduğu ve yeterli düzeyde ahır alanın olmadığı durumlarda daha sık görülür. Beslenme yetersizliği ve sekonder enfeksiyolar hazırlayıcı faktörlerdir.
Bulaşma solunum ve sindirim yolu ile olur. Sporadik odaklar tarzında ortaya çıkar Morbidite ve mortalite değişkendir. İnkubasyon süresi 3-17 gündür.
Dana Difterisinin Klinik Semptomları
Erişkin Sığırlarda;
Uterus Enfeksiyonu; Genellikle düvelerde görülür. Hijyenik olmayan doğum yardımı sırasında enfeksiyon oluşur. Puerperiumdaki nekroz bakterilerinin oluşturduğu uterus enfeksiyonlarıdır.
Ekstremite Enfeksiyonu; Genellikle puerperal enfeksiyonlarla birlikte görülür. Enfekte puerperal akıntıların ahıra yayılması sonucu enfeksiyöz dodermatitis, tırnak arası panarisyumu ortaya çıkabilir.
Karaciğer Nekrobasillozis i; Daha çok besi sığırlarında görülür. Bu hayvanlarda besi döneminin başlangıcında klinik ve subklinik rumen asidozu olgularında çok görülür.
Larenks Mukozası Nekrobasillozis; Larenks yangısı ve stenozu oluşur.
Buzağılarda;
İnkubasyon süresi 3-5 gündür. Yanak, dili diş etleri, larenks ve farenks mukozasında nekrotik difteroid lezyonlar şekillenmiştir.
- Nekroz odakları gri-sarımtırak renkte, hafif kabarık ve etrafları hiperemik bir saha ile çevrilidir.
- Özellikle dildeki nekrotik doku uzaklaştırıldığında yeri çukurlaşır.
- dişler düşer
- Kaba yeme başlandığında yanaklar şişer
- Geviş getiremez
- Vücut ısısı başlangıçta yüksek
- İleri derecede bitkinlik
- Durgunluk
- Salivasyon
- Ağızda pis koku
- Larenkte ki lezyonlardan dolayı hırıltı ve solunum güçlüğü
- Çift taraflı purulent burun akıntısı
- İştahın kaybolması
- Su içmede güçlük
Ayırıcı Tanı
- Nekrotik lezyonların görülmesiyle ve ağızdan çok pis kokunun gelmesi, birden çok hayvanda şekillenebilmesiyle Travmatik Farengitis den
- Tracheal palpasyonda öksürüğün olmaması ve morbiditenin daha düşük olmasıyla IBR den
- Dilde sertleşmemenin olmaması ve ülserlerin görülmesiyle Aktinobasillosis den
- Ağız ve farengeal boşluğun inspeksyonuyla Yabancı Cisimler den
Dana Difterisi nin Tedavisi
Yüksek dozlarda parenteral penisilin, penisilin-streptomisin kombinasyonu, alfasilin, gentamisin, oksitetrasiklin, tylosin ve trimethoprim-sulfonamit kombinasyonları uygulanır. NSAID ilaçları kullanılmalıdır. Başlangıçta parenteral beslenme yapılabilir. Ağıza antiseptik solusyonlar tatbik edilir.
Dana Difterisinden Korunma
İçme sularının hijyeni düzeltilir. Ahır temizliği ve buzağıların göbek kordonlarının bakımı yapılır. Dezenfeksiyon tedbirleri alınır. Her gün sağım sonrası tüm hayvanların tırnakları kontrol edilir. Beslenme düzeltilmeli ve tedbirler alınır.