Sığırlarda Botulismus

Botulismus hastalığına Teksas ta sığırların Bel Felci Güney Afrika da Sığırların Felç Salgını (Lamziekte), ülkemizde ise hastalık en fazla görüldüğü Trakya bölgesinde Yaz Hastalığı olarak isimlendirilmektedir.

Botulismus Etiyolojisi

Botulismus, Clostridium botulinum toksinlerinin yem ve sularla alınması ile meydana gelen sinirsel semptomlarla karakterize bakteriyel bir gıda zehirlenmesidir. Cl. botulinum çevre şartlarına çok dirençli sporlar oluşturan gram pozitif (+) bir basidir. Normal şartlarda toprakta ve sağlıklı sığırların gastro intestinal kanalında saprofit olarak bulunabilen sporlar, anaerob şartlarda ve alkali ortamda, proteince zengin, bozulmuş, çürümüş hayvansal ve bitkisel maddelerde çoğalarak çok etkili bir ekzotoksin oluşturur. Clostridium botulinum un 8 serotipi vardır ve bunlar A, B, Ca, Cb, D, E, F ve G  olarak adlandırılır. Sığırların en çok C, D ve B setoripleri hastalık oluşturmaktadır. Bunlardan da en çok C serotipi yaygındır. Sığırlar Cl. botulinum toksinlerine en duyarlı hayvan türüdür.

Epidemiyolojisi

Bütün dünyada görülen bir sığır hastalığıdır. Özellikle mineral ve iz element noksanlıklarının yaygın olduğu bölgede çok rastlanan bir hastalıktır. Enfeksiyon kaynağı çürümüş ve kokuşmuş yemler, hayvansal leşler ve atıklarıdır. Enfeksiyonun oluşmasında etken çürümüş ve kokuşmuş hayvansal ve bitkisel atıklardan bulunduğundan pika belirtisi gösteren hayvanların yakalanma olasılığı daha yüksektir. Zayıf ve dağınık kötü meralar ve kuraklık riski artırır. Morbidite değişken, ölüm oranı yaklaşık olarak %100, inkubasyon süresi 1-17 gündür.

Botulismus Klinik Semptomları

Alınan toksinin miktarına göre değişmekle beraber ortalama 1 ila 34 gün arasında değişmektedir. Klinik hiçbir semptom göstermeden de ölüm şekillenebilir.

• Dil, çiğneme ve yutak kaslarının felciyle başlar
• Çiğneme yutma güçlüğü görülür.
• Yutma refleksinin tamamen kaybolduğu durumlarda ağızdan salya akar, ilerlemiş olgularda paralize olmuş dil ağızdan dışarı sarkar
• Halsizlik
• Tutuk yürüyüş
• Bir yere yaslanma isteği
• Ayağa kalkmada isteksizlik ve güçlük
• Yatalak hastalarda boyun bükülerek baş göğüs üzerinde yaslanmış vaziyette durması,
• Kuyruk, anüs, kulak ve göz kapaklarında felçler görülür ve bazı durumlarda üst göz kapağının aşağı doğru düşmesi
• Kasların tonusunun kaybolması sonucu idrarın damla damla gelmesi
• Ödem ve kanamalar
• Rumen hareketlerin tamamen durma veya hareketlerin hafiflemesi
• Hayvanın defakasyonu yapamaması
• Vücut sıcaklığı başlangıç normal daha sonraları düşer
• Son dönemlerde abdominal solunum
• Bazı hastalarda spontan iyileşme söylenmekte birlikte 2 hafta içinde ölüm şekillenir

Botulismus Ayırıcı Tanı

• Yalnız doğumdan sonraki birkaç günde görülmemesi, aynı yemi alan hayvanlarda şekillenmesi ve kalsiyum sağaltımına cevap vermememisiyle Sığırlarda Süt Humması ndan
• Paraliz şekillenmeden önce eksitasyon tablosunun görülmemesiye Sığırlarda Kuduz dan
• Ateş, tek taraflı yüz felci ve panoftalminin olmamasıyla Listeriosis den
• Başlangıcından itibaren aşırı solunum güçlüğü olmaması ve miosis gözlenmemesi ile OFİ ve Karbamat Zehirlenmesi nden
• Paraliz ve yem yiyebilmenin olmasıyla Sığırlarda BSE den

Botulismus un Sağaltımı

Klinik semptomlar ortaya çıkmadan veya ilk başlarda bivalan hiperimmun serum uygulamaları yapılmalıdır. Hastalığın başlangıç döneminde rumen yıkanmalıdır. Bu amaçla parafin likit ve tuzlu sürgütler içirilmelidir. Antibiyotik kullanımında aminoglikozidler, tetrasiklinler ve prokain penisilin kullanılmamalıdır. Neostigmine uygulanabilir. Paranteral besleme yapılabilir.

Botulismusdan Korunma

Şüpheli yem maddelerini çıkarmak. Kadavraların ve çöplerin meraya atılmaması, mümkün olduğunca kadavraların gömülmesi. Sığırlar dengeli beslenmeli ve pikaya karşı önlem alınmalıdır. Silaj uygulamalarının hatalı yapılmaması ve körpe yeşil otların hatalı depolanmasını engellemek.

Hazırlayıcı faktörlerinin tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmadığından hastalıktan korunmak için mutlaka aşı yapılmalıdır.

Zoonoz riski bulunduğundan hastaların ve şüphelilerin etleri ve sütleri insan tüketimininde kullanılmamalıdır.