Sığırlarda Bit Enfestasyonu (Pediculosis)
Bit enfestasyonu, bitler gözle görülebilecek büyüklükte olan dorsaventral olarak basık, kanatsız, gözleri rudimenter veya olmayan, yumurta, nimf ve ergin form gibi bütün yaşam evrelerini konakçı üzerinde geçiren ektoparazittir.
Etiyolojisi;
Mallophaga ve Anoplura takımları olmak üzere iki gruba ayrılarak incelenmektedir.
Mallophaga takımında bulunan bitlerin baş kısmısınları toraks kısımlardan geniş ve kalkan şeklindedir. Kesici ve parçalayıcı ağız organellerine sahip parazitler tüy ve epidermis atıkları ile beslenmektedirler. Bu takımda yer alan özellikle Bovicola (Damalinia) bovis görülmektedir.
Anoplura takımında bulunan bitlerin baş kısımları toraks kısımlarına göre dar ve sivrilmiş vaziyettedir. Sokucu ve emici tipte ağız organellerine sahip parazitler kan emerek benslenmektedirler. Bu takımda yer alan özellikle Haematopinus eurysternus, Haematopinus quadripertusus, Lignognathus vituli, Seolenopotes capillatus sığır ve mandaların derilerinde yaşarlar.
Epidemiyolojisi;
Sığır ve mandaların yaygın paraziter hastalıklarındandır. Gençlerde daha şiddetli olur. Sonbahar ve kış aylarında başlar kış sonları ve ilkbahar başlarında en yaygın gözlenir. Kapalı ahır şartları ve sıkışık ahır düzenleri bit enfestasyonun yayılmasını kolaylaştırır. Bulaşma direkt temas veya indirekt olarak olur. Bitin konakçıya geçmesiyle bit enfestasyonu başlamış olur. Yumurtadan yumurtaya hayat siklusu ortalama 1 aydır.
Klinik Semptomlar;
- Mallophagalar genellikle sırt, cidago ve kuyruk köküne yerleşirler.
- Anopluralar boyun, baş, sırt, kuyruk kökü ve bacakların iç yüzüne yerleşirler.
- Deride irkilti, kaşıntı, kızarıklık
- Deride kıl dökülmesi, kabuklanma
- Verim düşüklüğü
- Şiddetli olaylarda anemi
- Tedavi edilmeyen olgularda hayvan genel durumun tamamen düşmesi ve dengesiz şekilde duramama yürüyememe ve zayıflık
Ayırıcı Tanı;
- Uyuz ile karışabilsede bit yumurtalarının veya erişkinlerin görülmesiyle ayrılır
- Bit yumurtalarının veya erişkilerin görülmesiyle Allerjik Dermatitis den ayrılır.
Bit Enfestasyonun Tedavisi;
Tedavide sistemik olarak abamectin, ivermectin, doramectin, moxidectin, eprinomectin ya da lokal olarak ise amitraz, organik fosforlu bileşikler (fenthion, propestamphos, diazinon, phoxim..), karbaril, pyrethroidler (permetrin, deltamethrin, flumethrine, fenvalerate..) biri uygulanabilir.
Korunma
Epidemiyolojisi de bahsedilen zamanlara yakın ektoparaziter ilaçlar kullanılmalı. Hastalar sürüden uzaklaştırılmalıdır. Ahırın havadar olmalı ve hayvanların refahını göz önünde tutarak sıkışık olmayacak şekilde yapılmalı. Bit enfestasyonuna yakalanmış hayvan sürü içine katılmamalıdır.