Sığırlarda Basiller İkterohemoglobinüri
Sığırlarda Basiller İkterohemoglobinüri, anaerobik bir bakteri olan Clostridium haemolyticum veya diğer adı ile Clostridium novyi tip D tarafından oluşturulan ve karaciğer nekrozu ile ölüme neden olan klostridal bir hastalıktır. Genellikle yaz sonu ile sonbahara aylarında ve özellikle erişkin sığırlar rastlanmaktadır.
Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi
Basiller İkterohemoglobinüri, sel gibi doğal afetler, infekte bölgelerdeki dışkı ile bulaşık kuru ot ve samanın besin kaynağı olarak tüketilmesi, taşıyıcı hayvanlar ile bu hayvanların kemik ve etlerinin köpekler ve diğer karnivorlar tarafından yenmesiyle etrafa saçılır. Hastalığı oluşturan Clostridium haemolyticum sporları temas halinde oldukları topraklarda 1 yıla kadar canlı kalırlar. Bu nedenle özellikle meraların kuru olduğu dönemlerde hayvanların dip otları yemeye başlamaları ile birlikte enfeksiyonun görülme oranı artar.
Yaygın olmayan ama çoğunlukla erişkin sığırlarda görülen bir hastalıktır Basiller İkterohemoglobinüri. Etken sağlıklı sığırların karaciğerinde ve sindirim kanalında bulunabilir ve dışkı, idrarla dışarı atılır. Toprağın ph seviyesinin 8 gibi yüksek olduğu bölgelerde daha sık rastlanır.
Morbidite %25 e ulaşabilir. Ölüm oranı %100, inkubasyon süresi 5-10 gündür.
Klinik Semptomlar
- Hastalığın perakut seyrettiği zamanlarda hiçbir semptom göstermeksizin sığırlar ölü olarak bulunurlar.
- Akut olgularda sığırların aniden iştah kaybı ile beraber ruminasyonun kesilmesi ve süt veriminin düşmesi
- Karın ağrısı
- Hareket etmekte zorluk
- Yürüyüş halinde inleme
- Solunum yüzeysel
- Nabız hızlı
- Hastalığı erken döneminde vücut sıcaklığı 39.5-41 derece arası değişir
- Hastalığın en yaygın klinik semptomu presternum bölgesinde ödem
- İdrar koyu kırmızı renkte
- Dışkı koyu renkli olup hem mukus hem de kan içerebilir
- Hafif sarılık gözlenebilir
- Gebe ineklerde abort
- Ölüm öncesi ciddi bir solunum güçlüğü ve hipotermi
Ayırıcı Tanı
- Daha kısa süreli seyretmesi ve anemi bulgularının daha şiddetli olmasıyla Leptospirosis ten
- Seyrinin kısa olması, kene enfestasyonun olmaması, kan frotisinde etkenin görülmemesi ve mortalıtenin yüksek olmasıyal Babesiosis ve Anaplosmosis den
- Hızlı seyretmesi, yalnız doğumdan sonraki dönemlerde olmaması ve fosfor sağaltımına cevap vermemesiyle Puerperal Hemoglobinuri den
- Yüksek ateşin olması ve epidemiyolojik şartlar göz önünde bulundurulduğunda Kronik Bakır Zehirlenmesi nden
- Akut seyretmesi, ateşin olması, idrarın bekletildikten veya santirüje edildikten sonra berraklaşmaması ile hematuri ile Pyelonefritis ve Hemeturia vescialis bovis ten ayrılır.
Sağaltım
Sığırlarda Basiller İkterohemoglobinürinin tedavisinde başlangıç dönemlerinde yüksek dozda penisilin veya tetrasiklinlerden sonuç alınabilir. Antioksidan serum kullanılır. Sıvı elektroltit verilir. Hemopoezisi destelemek amacıyla demir, bakır ve kobalt verilir.
Korunma
Sığırlarda Basiller İkterohemoglobinüri den korunmak için sığırların formalin ile inaktive edilmiş aşılar ile yılda 2 kez aşılanmalıdır. Ölen hayvanların karkasları yakılmalı veya derin çukurlara gömülmelidir. Fasciolosisin kontrolü sağlanmalıdır. Hasta sığırlar meralara salınmamalıdır. Rumenitisi önlemlidir.
