Sığırlarda Babesiosis (Piroplasmosis)

Sığırlarda Babesiosis etkeni Babesia bovis (B. argentina, B. berbera) ile Babesia bigemina ‘dır. B. bigemina başlıca büyük tür olup, ülkemizde daha çok görülür. B. bovis ise başlıca küçük türdür. Bu iki etken 40 N ve 32 S paralel arasındaki tropik ve subtropik bölgelerde seyreder. Sığırlarda hastalık oluşturan diğer iki etken B. divergens ve B. major daha çok sınırlı subtropik bölgelerde ve ılıman iklimlerde görülür.

Epidemiyolojisi;

Dünyanı  tropik ve subtropik bölgelerde görülür. Sığırlardan başka koyun, keçi, at, merkep, domuz ve köpeklerde gözlenir. Yaş duyarlılık azalır, ancak yaş artıkça klinik olgular şiddetlidir. Buzağılar yetersiz pasif bağışıklık durumunda 5-6 aylığa kadar enfekte olabilirler. Altı aylığa kadar hem kolostral antikorlar hem de eritrosit koruyucu faktörle korunabildikleri ileri sürülmektedir.İki yaşın üzerindekilerde enfeksiyon sürekli olabilir. İyileşen hayvanlar taşıyıcı kalabilirler.Hastalar ve enfekte olanlar kaynaktır. Bulaşma Boophilus, Rhipicephalus, Haemaphysalis ve Ixodes türü kenelerle gerçekleşir. Bu nedenle hastalık genellikle kene mevsiminde gözlenir. Kontamine alet ve iğneler de bulaştırabilir. Morbiditesi kene prevalansına göre değişir. Ölüm oranı yetişkinlerde %100 e ulaşabilir. İnkubasyon süresi 1-3 hafta olup,nakledilen kan miktarına bağlı olarak 5 günden az, 3 haftadan çok olabilir.

Enfeksiyonun zoonoz olasılığı bulunmaktadır.

Klinik Semptomlar;

Babesia bigemina;

• Ani başlayan yüksek ateş (40-42 derece) ve durgunluk
• İştahsızlık, rumen hareketinin kaybolması, süt veriminin düşmesi, kilo kaybı
• Taşikardi ve solunum frekansının artışı, dispne
• Mukozalar başlangıçta hiperemik, sonra solgun ve sarı renkte
• Mukozalarda sarı rengin gözlenmesiyle hemoglobinuriye bağlı idrar koyu kırmızı, kahverenkli ve köpüklü
• Gebelerde abort

  

Babesia Bovis;

• Diğer klinik bulgular başlamadan önce birkaç gün >40 derece ateş
• B. bigeminadaki bulgular
• Anemi ve hemoglobinuri B. bigemina dakinden daha şiddetli
• Küçük miktarlarda sulu dışkı sızıntısı
• Gebelerde abort ve boğaların 6-8 hafta steril olabilmeleri
• Serebral babesiosis geliştiğinde aşırı duyarlılık, inkoordinasyon, opistotonus ve koma belirtileri ile karakterize tablo

Ayırıcı Tanı;

• Hemoglobinurinin görülmesi, ateşin sürekli olmasıyla Anaplasmosis ‘den
• Sarılığın belirgin olması, Hemoglobinürinin görülmesi ve lenf yumrularında büyümenin olmamasıyla Theleriosis ‘den
• Klinik semptomlarının belirgin olmasıyla Kene Humması ‘ndan
• Kene enfestasyonu geçirmiş olması, kene mevsiminde görülmesi, sağmallarda süte kırmızılık olmaması ile Leptospirosis ‘den
• Kene enfestasyonu olması, karaciğer bölgesinde ağrı olmaması, daha sık karşılaşılması ve sağaltıma daha iyi yanıt vermesi ile Basiller İkterohemoglobinuri ‘den
• Yalnızca doğumdan sonraki 2-4 haftada sınırlı olmaması ve kene enfestasyonu bulunmasıyla Puerperal Hemoglobinuri ‘den
• Yüksek ateşin olması ve kene enfestasyonu ile ilişkisinin bulunması nedeni ile Toksik Hepatopati ve Kronik Bakır Zehirlenmesi ‘nden
• Serebral babesiosisde hemoglobinuri ve sarılığın bulunmasıyla Diğer Norolojik Hastalıklar ‘dan ayrılabilir.

Sağaltım;

Hastalığın akut döneminde ;

Diminazene aceturate (Berenil) 3-5 mg/kg im. (ülkemizde yasak)

İmidocarb dipropionate 1-3 mg/kg, im, sc

Amicarbalide diisethionate 5-10 mg/kg

Acaprin %5 lik amp. 2cc/100 kg, sc. kullanılır. Ancak bu ilaç hayvanın taşıyıcılığını tam olarak önlemez. Ayrıca antianemik ilaçlar verilir ve şiddetli olaylarda kan nakli yapılabilir.

Koruma;

Ülkemizde kene mücadelesinin yapılması çok önemlidir. İatrojenik hatalar önlenmelidir. Koruyucu amaçla imidocarb da önerilmektedir. Bazı ülkelerde aşı uygulanmaktadır.