Rasyon nedir? Nasıl hazırlanır? Rasyonda neler kullanılır, neler kullanılmaz? Arkadaşlar rasyon kabaca bir hayvanın bir günde tüketeceği ihtiyaçlarını karşılayacak olan yem karışımı demektir. Hayvanlar insanlar gibi her öğünde farklı yiyecekler yemek istemezler. Hayvanlar her öğün aynı oranda yemleri aynı büyüklükte karışımla aynı saatlerde yemek isterler. Sığır sindirim sistemin normal çalışabilmesi ve yediği yemin verime dönüşmesi için bu olmazsa olmazdır.
Öncelikle kısaca bahsedecek olursak, sığırlar sağlıklı olarak yaşamlarını sürdürüp bizim istediğimiz verimi elde etmemiz için yemlerle alması gereken bir takım ihtiyaçları vardır.
Bu ihtiyaçları 4 ana başlık altında toplayacak olursak;
1-Protein ihtiyacı
2-Enerji ihtiyacı
3-Vitamin mineral ihtiyacı
4-KM (kuru madde) ihtiyacı
Nasıl ki bir bebeğin, çocuğun, yetişkinin ve yaşlı bir insanın yaşaması ve gelişmesi için farklı gıdalara ihtiyacı varsa, hayvanlarda da buzağının,düvenin, kuruda ki hayvanın, gebe ineğin, doğum yapan hayvanın, ihtiyaç duyduğu enerji protein kuru madde ve vitamin-mineral miktarları farklıdır.Bu nedenle rasyon hazırlanırken öncelikle hayvanın yaşı, ırkı, cinsiyeti, gebe olup olmadığı, kaç doğum yaptığı, kaç gündür sağıldığı, bulunduğu bölgenin sıcaklığı ve hayvanın cüssesi çok önemlidir.
Her rasyon her hayvana verilemez yani.
Rasyon konusu çok yönlü bir konu olduğu için bölüm bölüm anlatmam daha doğru olacaktır.
1.Bölüm: Tarladan Çiftliğe
2.Bölüm: Çiftlikten Yemliğe
3.Bölüm: Yemlikten Gübre Çukuruna
1.BÖLÜM: TARLADAN ÇİFTLİĞE
Arkadaşlar her çiftçinin yetiştirdiği mahsül aynı olmayacağı gibi her tarlada yetişen yem bitkisi aynı olmaz. Benim tarlamda yetişen mahsül ile komşu tarlada yetişen mahsülün içeriği ve kalitesi birbirinden mutlaka vardır. Bu nedenle hayvanlarınıza vereceğiniz yemleri analiz edilmeli ve bu değerlere göre rasyon hazırlanmalı.
Aynı zamanda kurutma, silolama ve depolama işlemleri de mahsülün kalitesini olumlu yada olumsuz etkiler. Örnek verecek olursak mısır silajını iyi kapatmaz veya iyi sıkıştırmazsanız silajınızın kalitesi bozuk olur ve besleyici özelliği azalır. Yem deponuzda rutubet oluşursa yemleriniz de küflenmeler meydana gelir ve bu durum rasyonu olumsuz etkiler. Yoncanın biçim zamanı tarlanın %10 çiçeklendiği zamandır. Bu zaman dilimi yoncanın hayvanlar için en kaliteli olduğu zaman dilimidir. Bu dönemden önce veya sonra biçim yoncanızın enerji-protein değerinde değişmelere neden olacak ve yonca kalitesini etkileyecektir. Aynı zamanda rutubetli olarak yapılan balyalama işlemi kızışmalar ve bozulmalara neden olacaktır. Bu ve benzeri durumlar sizin yemlerinizin kalitesini etkileyeceği için rasyon için çok önemlidir.
Hocam ne diyorsun sen şimdi daha açık konuş derseniz. Kardeşim hayvanların sağlıklı bir şekilde yaşaması ve istediğimiz süt-eti vermesi için onların ihtiyacı olan enerji-protein-KM- vitamin minerali dengeli olarak vermemiz gerek. Senin mahsülün ne kadar kaliteli ise bu ihtiyaçları o derece iyi karşılar. Bu nedenle rasyon işi daha tarlada başlar. Bu konuya burada nokta koyup size farklı bir bakış açısı kazandırmak istiyorum.
DİKKAT(!)
Arkadaşlar rasyonu 3 bölümde inceleyeceğiz.
1.Bilgisayar programları ile hazırlanan rasyon.
2.Hayvan sahibinin hazırladığı rasyon.
3.Hayvanın yediği rasyon.
Bizim için en önemli rasyon hayvanın yediği rasyondur. Neden mi ? Bilgisayar üzerinde hazırlanan rasyon hayvanlar için çok iyi bir karışım olabilir. Hayvan sahibinin hazırladığı rasyon hayvanlar için ideal olabilir. Ancak bizim için hayvanın yediği rasyon önemlidir. Çünkü rasyon hazırlarken hayvan için hazırlıyoruz ve hayvan o rasyonu ne kadar iştahla yerse ve o rasyonun içeriği ve kalitesi ne kadar iyiyse rasyon kadar başarılıdır. Bu konuyada burada nokta koyup rasyon içeriğinden bahsedeceğim size.
Hayvanların sağlıklı olarak yaşamını sürdürmesi ve et-süt vermesi için enerjiye-proteine-vitamin minerale ve KM ihtiyaç duyarlar dedik . Örnek vermek gerekirse 120 gündür sağılan ve gebe olan bir hayvanın 30 lt günlük süt verimi için 500 birim enerjiye-100 birim proteine ihtiyacı var diyelim. Sizin yemleriniz ne kadar kaliteli ise bu değerlere ulaşmak o kadar az yemle olacaktır. Yoncadan samandan ve silajdan gelen enerji hayvanın ihtiyacı olan enerjiyi karşılıyor olabilir, ancak proteinide tam olarak karşılarsa o inek o zaman 30 lt süt verir. Enerji- protein-KM bir bütündür yani bir tanesi eksik olursa istediğiniz verimi almanız mümkün değildir. İşte rasyon programları bu işi yapar. Bize yemlerden gelecek olan enerji-protein ve KM nin değerlerinin hayvanın ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığını ve ne kadar verim sağlayacağını gösterir. Kısaca özetlersek siz hayvanınızdan 30 lt süt almak istiyorsunuz. Hayvana verdiğiniz yemler ise 30 lt sütü karşılayamacak kadar enerji-protein-KM içeriyorsa o hayvandan istediğiniz verimi alamazsınız. Tarlanızdan aldığınız mahsülün analizleri burada çok önemlidir.
Arkadaşlar rasyon hazırlama işi tarladaki mahsülün kalitesiyle başlar hayvanın gübresini değerlendirmekle biter. Hal böyle olunca rasyon kalitesi için yetiştirdiğiniz ve depoladığınız yemler sizin rasyon kalitenizi oluşturur.
Konuyu burada noktalamak istiyorum. Bu başlığa yeterli ilgi ve alaka gelirse Çiftlikten Yemliğe ve Yemlikten Gübre Çukuruna başlıklı 2. Ve 3. bölümleride sizler için hazırlayacağım.
Esen kalın