Nükleik asitler, T. Friedrick Miescher 1869 yılında irinde ve som balığı hücrelerinin çekirdeğinde ilk defa nükleik asitleri görmüştür. İlk defa hücre çekirdeğinde gördüğü için bu moleküllere ‘çekirdek asiti’ anlamına gelen ‘nükleik asit’ adını vermiştir. Ancak, daha sonra hücrede, çekirdek dışında da nükleik asitler bulunduğu bilgisine ulaşılmıştır. Protein sentezi sürecinin yönetilmesi, enerjinin üretilmesi, büyüme ve gelişmenin sağlanması canlının üremesi gibi metabolik olayların gerçekleşmesini sağlar. Bu yönüyle incelendiğinde nükleik asitler yönetici moleküllerdir.
En yaygın nükleik asitler Deoksiribonükleik asit (DNA) ve Ribonükleik asit (RNA)’dır. Nükleik asitler tek bir zincirden oluşabildikleri gibi (RNA) birbirine sarılmış iki zincirden (DNA) de oluşabilirler. Spiral merdiven görünümlü bu yapıya çift sarmal denir. Çift sarmallı bir nükleik asitteki iki zincir aralarında oluşmuş hidrojen bağları ile birbirlerine bağlıdırlar. İnsan kromozomlarını oluşturan DNA milyonlarca nükleotitten oluşur. Genetik bilginin nesiller boyu aktarılması ve bunun proteinlere tercüme edilmesinde görev alırlar.
Nükleik asitlerin yapı birimlerine nükleotid adı verilir. Nükleotidler zincir şeklinde birleşerek nükleik asitleri oluşturur. Her bir nükleotid 3 alt birimden oluşur Azotlu Organik Baz, Şeker ve Fosfat. Nükleik asitlerin dizinleri onları oluşturan nükleotidlerin bir harflik kısaltmalarla yazılırlar. Adenin, Sitozin, Guanin, Timin ve Urasil’in kısaltmaları sırasıyla, A, C, G, T ve U’dur. Nükleotidler yapılarındaki azotlu organik baza göre isimlendirilir. Örneğin yapısında adenin (azotlu organik bazı) bulunan nükleotide Adenin nükleotidi denir.
Deoksiriboz şekeri + Adenin organik bazı = Adenin Nükleotid
Fosfat + Deoksiriboz şekeri + Timin organik bazı = Timin Nükleotid
Fosfat + Deoksiriboz şekeri + Guanin organik bazı = Guanin Nükleotid
Fosfat + Deoksiriboz şekeri + Sitozin organik bazı = Sitozin Nükleotid
Nükleik Asitler ‘in Özellikleri
- Nükleotidi oluşturan organik bazlar değişir şeker ve fosfat aynı kalır.
- Nükleotidlerin dizilimi DNA’nın genetik şifresini oluşturur.
- Nükleotid sayısı ve diziliminde meydana gelen farklılık genetik çeşitliliği (biyolojik çeşitlilik) sağlar.
- Adenin ile Timin arasında ikili (A=T), Guanin ile Sitozin arasında üçlü (G ≡ C) bağ bulunur.
- Bir DNA zincirinde Adenin Nükleotidi sayısı Timin Nükleotidi sayısına, Guanin Nükleotidi sayısı Sitozin Nükleotidi sayısına eşittir. A=T, G=C (A/T =1) (G/C = 1)
- Bir DNA zincirinde Şeker Sayısı = Fosfat Sayısı = Nükleotid Sayısı = Organik bazların toplamı (A+T+G+C) Nükleotidler arasında A + G / T + C =1 eşitliği vardır.
Kaynakça
