Neonatal buzağılarda E.coli enfeksiyonlarda antimikrobiyel kullanımları, ishal ile seyreden aynı zamanda septisemi ve bakteremi tablosu olan hastalıklarda amaç: ishal nedeniyle kaybedilen sıvı ve elektrolit kaybını yerine koymak, kandaki bakteri veya toksinlerini uzaklaştırmak olmalıdır. Çünkü özellikle yetersiz sıvı verilmesi veya kan tampon sisteminin dengelenmemesi ve doğru antibiyotik seçilmemesi nedeniyle birçok buzağı ölmektedir. Aşağıdaki yazıda neonatal dönemde ishalli buzağılarda antibiyotik seçiminde nelere dikkat edilmesi gerektiği, antibiyotiklerden örnekler verilerek anlatılmıştır.
NEONATAL DÖNEMDEKİ BUZAĞILARDA E.COLİ’YE BAĞLI ŞEKİLLENEN BAKTERİYEMİNİN TEDAVİSİ İÇİN PARENTERAL KULLANILAN BAZI ANTİMİKROBİYEL İLAÇLAR VE KULLANIMLARINDAKİ DİKKAT GEREKTİREN DURUMLAR
E.coli’ye bağlı şekillenen buzağı bakteriyemilerinde değişik antimikrobiyel ilaçlar kullanılabilmektedir. Çünkü, E.coli ’ye bağlı ishallerde şekillenen bakteriyemi, öldürücü olabilmektedir.
Bu amaçlı kullanılan parenteral antimikrobiyellerden birisi ceftiofur (2.2mg/kg i.m. veya s.c. 12 saat arayla)dur. Ceftiofur en az 3 gün süreyle kullanılmalıdır. Ceftiofur geniş spekturumlu bir antimikrobiyeldir. Kanda ve ince barsakta yeterli bir antimikrobiyel aktivite sağlanmaktadır.
Buzağılarda bakteriyemi durumunda kullanılacak bir başka antibiyotikler amoksisilin trihidrat ve ampsilin trihidrat (10mg/kg i.m 12 saat arayla, en az 3 gün)’ tır. Amoksisilin ve ampisilin boyun bölgesine kas içi uygulanmalıdır, bu antibiyotikler emilimlerinin yavaş olması nedeniyle, deri altı uygulanmamalıdır.
Bu amaçla parenteal kullanılacak bir başka antimikrobiyel ilaç sülfanamidlerdir (20mg/kg sülfadiazine Ve 5mg/kg trimetroprim i.v ya da i.m 24 saat arayla 5 gün süreli). Sülfanamidler, ishale ait klinik semptomlar başlamadan önce kullanıldığında etkili olmaktadır. Oral uygulanan sülfanamidler ve apramisin bakteriyemi tedavisinde pek önerilmemektedir. Çünkü bu antimikrobiyellerin bakteriyemi tedavisinde oral biyoyararlılıkları zayıftır.
Oksitetrasiklinler ishalli buzağılarda şekillenen bakteriyemilerde parenteral kullanımları pek önerilmemektedir (tetrasiklinlerin ince barsakta E.coli’nin aşırı büyümesini önlemesine rağmen).
Buzağı ishallerinde gentamisin uygun bir alternatif olarak düşünülürdü, günümüzde gentamisin ve diğer aminoglikozidler bu amaçlı pek önerilmemektedir. Özellikle dehidre buzağılarda aminoglikozidlerin nefrotoksik etkisi vardır.
İshalli buzağılarda parenteral enrofloksasin de kullanılabilir. Çünkü bu grup antimikrobiyeller geniş spektrumlu ve bakterisidiyal etkiye sahiptir (özellikle gram negatif bakteriler üzerine).
Prof.Dr. Ayhan Baştan
Ankara Üniversitesi
Veteriner Fakültesi
Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi