Metabolizma, hücreler sürekli olarak kendilerini ve bütün vücudu sağlıklı ve canlı tutmak için gereken binlerce kimyasal tepkime gerçekleştirir. Canlılarda yaşamın korunması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi için gerçekleştirilen kimyasal tepkimeler (yapım, yıkım ve dönüşüm reaksiyonları) bütününe metabolizma denir.
Metabolizma, yunanca kökenden gelen bir kelime olup devirsel olarak tekrar eden olaylar anlamına gelmektedir. Kelime ilk defa 1885 yıllarında Yale Üniversitesinden Russel H. CHITTENDEN bir bilimsel yayında kullanmıştır. Canlı organizmalar, büyüme, gelişme, ısı kontrolü, hareket, çoğalma vb. etkinliklerin devamı için dış ortamdan temel bazı maddeler almak, bunları işleyip dönüştürmek ve iç çevrelerinde oluşan atıkları da uzaklaştırmak zorundadırlar. Gıdalarla alınan ya da iç ortamda bulunan moleküllerden organizmanın yapısal veya fonksiyonel bileşikleri sentez etmesi yani metabolizma reaksiyonlarının yapılıma yönelmesine anabolizma Organizma tarafından sentez edilen ya da hücreye dışarıdan giren moleküllerin parçalanması yani metabolizma olaylarının yıkılıma yönelmesine katabolizma adı verilir.
METABOLİZMA = ANABOLİZMA + KATABOLİZMA ‘dır.
Gün içerisinde tükettiğimiz gıdaların ve yapmış olduğumuz hareketlerin etkisiyle hızlı veya yavaş çalışmaktadır. Metabolizmanın hızı; bedenin aldığı besinleri enerjiye dönüştürme ve bu enerjiyi kalori olarak yakma kapasitesini ifade eder. Metabolizmanın hızı sağlıklı bir bedende olması gereken ve alınan gıdaların sindirilmesine imkân tanıyan önemli bir işleyiş biçimidir. Metabolizmanız yeterince çalışıyor, aldığınız besinler kolayca enerjiye dönüştürülüyor ve bu enerji eksiksiz olarak yakılıyorsa herhangi bir problem yoktur. Bunun aksine metabolizma hızınız genetik olarak yavaş çalışıyorsa ya da hastalık gibi herhangi bir nedenden dolayı yavaşladıysa, besinleri enerjiye ve kaloriye dönüştürme kapasiteniz azalıyor demektir. Bunun sonucunda ise sebepsiz kilo alabilir, kilo vermekte ya da kilonuzu korumakta zorlanabilirsiniz. Bu belirtilerin yanı sıra; kabızlık, güçsüzlük, cilt kuruluğu gibi yansımalar da metabolizmanın yavaş olduğunun belirtileri olabilir.
Metabolizma Hızını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Metabolizmanın hızı belli etkenler tarafından yavaş ya da hızlı olması yönünde değişime neden olabilmektedir.
Bunlar;
- Yaş
- Genetik Faktörler
- Diyet
- Hastalık
- Sıcaklık
- Karbonhidrat Ağırlıklı Beslenme
- Cinsiyet
- Vücut Ağırlığı
- Egzersiz gibi faktörlerdir.
Tüm bu faktörlere bakıldığında metabolizma hızının birden çok değişkene bağlı olduğu görülmektedir. Bundan dolayı ideal bir metabolizma hız değerinden bahsetmek mümkün değildir. Bu değer kişiden kişiye farklılık göstermektedir.
Kaynakça:
