Kuluçkahanelerde biyogüvenlik tavukçuluk sektöründe çok büyük öneme sahiptir. Tavuk sektöründe sayıların fazla olması ve kanatlıların stres karşısında ki zaaflıkları, hastalıklara yakalanma, direnme gibi zaafiyetleri göz önünde alındığı zaman koruyucu hekimlik ve biyogüvenlik konuları en üst düzeyde önem arz etmektedir.
Hastalıkların Yayılmasında Kuluçkahanenin Önemi
Kuluçkahaneler hangi tip civciv olursa olsun üretim işlemlerinde potansiyel bir hastalık kaynağıdır. Mikoplazmozis ve salmonellozis gibi vertikal geçişli hastalıklar personel ve ekipmanı kontamine ederek kuluçkahaneye girebilir. Bu lateral yayılım tek bir enfeksiyonu bulunan damızlık bir sürüde ekonomik etkisini daha da arttırır.
Kuluçkahanede yapılan işlemler; hastalık girişini ve aksidental (kazaran) bir patojen girerse bunun lateral yayılışını önlemelidir. Araç lastikleri ile biyolojik materyal girişini önlemek için kuluçkahanelerin yeterli park alanları, drenaj ve asfalt yolları olmalıdır.
Kuluçkahane Biyogüvenliğinin Yapısal Komponentleri
Kuluçkahanelerdeki iş akışı; yumurta girişinden civciv işleme odasına doğru olacak şekilde tek yönlü olarak dizayn edilmelidir. Çalışma alanları çapraz kontaminasyonu sınırlayacak veya yumurta, civciv ve personel akışının tersine doğru olacak şekilde ayarlanmalıdır. Kuluçkahanenin ticari olarak gelişebilmesi kuluçkahanelerde biyogüvenlik ile olan uyuşumuna bağlıdır. Kuluçkahanenin başlangıçtaki dizaynı gelecekteki gelişimi göz önünde bulundurularak iş akış yolunun temizden (yumurta odası ve raflar) kirliye (civciv çıkışı ve raf yıkama alanları) doğru değiştirmeksizin olacak şekilde yapılmalıdır.
Kuluçkahaneler su baskını veya rüzgar hasarına karşı sağlam yapılmış olmalıdır. Kuluçkahane ve onunla ilgili her hangi bir binaya giriş kısıtlanmış olmalıdır. Bina çevresinde güvenlik çiti bulunmalı ve tüm girişler kilitlenebilir olmalıdır. Çevrili alan içerisine yalnızca görevli personel ve araçların girişine izin verilmelidir. Çevrili alan içerisine giren tüm araçların dezenfekte edilmesi sağlanmalıdır. Bu amaçla araçlar için girişte dezenfeksiyon çukurları temin edilmelidir. Bina zemin döşemesi sıklıkla yapılan dezenfeksiyona dayanıklı olmalıdır. Bina zemini; drenajı sağlayarak dezenfektan ve döküntülerin uzaklaştırılması amacıyla eğimli olmalıdır.
Çalışanlar ve ziyaretçiler için yeteri kadar soyunma odası, duş ve çamaşır yıkama ünitesi sağlanmalı ve bunlar damızlıkçı kuluçkalıklarda rutin olarak kullanılmalıdır. Broiler kuluçkalıklarda bu faaliyetler acil biyogüvenlik ölçümleri için mevcut olmalıdır. Asla hava çıkış borularından hava girişi olmamalıdır. Kirli alandan temiz alana doğru hava akışını önlemek için temiz alanda kirli alandan daha yüksek bir pozitif basınç olmalıdır.
Kuluçka artıkları çevresel değerler göz önünde bulundurularak depolanıp işlenmeli ve daha sonra yok etme işlemleri yapılmalı veya rendering fabrikasına gönderilmelidir.
Temizlik ve dezenfeksiyon işlemlerinde merkezi bir sistem en etkilisidir. Böyle bir durum mevcut değilse bütün çalışma alanlarında basınçlı sanitasyon ekipmanları için gerekli su ve güç kaynağı bulunmalıdır.
Yıkama ekipmanı; civciv kutuları, raflar ve yumurta tavalarının temizliğini en iyi şekilde yapacak nitelikte olmalıdır.
Kuluçkahanelerde biyogüvenlik uygulamalarında belediyenin de yerel su sistemi veya derin bir kuyudan su sağlanmalıdır. Kuyu suyu kullanılıyorsa klorlama ve demineralizasyon için gerekli ekipman ile bir su deposu mevcut olmalıdır.
Kuluçkahanelerde Biyogüvenlik Artırmak İçin Gerekli İşlemler
Grandparent veya parent hattındaki yumurtalarla ilgili olarak kuluçkahaneye girecek olan bütün çalışanlar ve ziyaretçiler duş almalı, kuluçkalıkta kullanılan kıyafet ve ayakkabıları giymelidir. Ticari broiler ve yumurtacılarla ilgili kuluçkahaneye girecek olan bütün çalışanlar ve ziyaretçiler dışarıdan geldikleri elbise ve ayakkabılarını kuluçkahanede kullanılanlar ile değiştirmelidir. Gerekli olduğu hallerde duşlar kullanıma hazır olmalıdır.
Damızlık yumurtaların nakil işinde yalnızca bu iş için tahsis edilmiş bir araç kullanılmalıdır. Yumurta dağıtımında kullanılan bu araç günlük olarak veya uzun bir dağıtım yolculuğundan sonra fumige edilmelidir.
Damızlık yumurtalar için tek kullanımlık selülolitik taşıyıcılar önerilmeli ve her kullanım sonrası bunlar yok edilmelidir. Tekrar kullanılabilir plastik taşıyıcılar ise ticari broiler yumurtası toplanmasında kullanılabilir fakat her kullanımdan sonra temizlenip dezenfekte edilmelidir. Küf gelişimini önlemek için bütün viyoller, taşıyıcılar ve metal kutular dezenfeksiyondan sonra kurutulmalıdır. Selülolitik viyoller ve karton kutular temizlenip dezenfekte edilemeyeceğinden tekrar kullanılmamalıdır. Mümkünse plastik yumurtalıklar ve paket materyalinde geldiği çiftliğin belirlenebilmesi için renk kodu kullanılmalıdır.
Damızlıkçı kuluçkahanelere girmeden önce bütün araçlar dezenfekte edilmelidir. Salgın hastalık mevcut olması halinde kuluçkahaneye giren araçların içine batacağı derin bir dezenfeksiyon çukuru ve sprey dezenfeksiyon yapabilecek olan ekipman mevcut olmalıdır. Kuluçkahaneye girecek olan herkesin giriş tarihi ve saati ile buraya gelmeden önce hangi çiftlik veya çiftliklere uğradığını yazacağı bir kayıt defteri sağlanmalıdır. Girişte elbiselerin değiştirilebileceği bir oda mevcut olmalıdır.
Yükleme dışında yumurta odalarının kapıları kapalı tutulmalıdır. Çiftliklerden gelen kafesler veya yumurta rafları temizlenmiş ve dezenfekte edilmiş olarak yumurta odasının özel bir bölümünde depolanmalıdır. Yumurta rafları her transferden sonra yıkanıp dezenfekte edilmelidir. Patlamış yumurtalar çapraz kontaminasyonu önlemek için günlük olarak raflardan toplanmalıdır.
Kuluçkahane ve kuluçka ekipmanı her civciv çıkışından sonra dezenfekte edilmelidir. Civciv transfer odası her işlem günü sonrasında özenli bir şekilde temizlenmelidir. Bu işlem bütün ekipmanı, çalışma yüzeyini, duvarları ve zemini kapsamalıdır.
Her civciv çıkış günü sonrasında civciv işlem odası bütün yüzeyler ve ekipman dahil olmak üzere temizlenip dezenfekte edilmelidir. Aşılama ekipmanına imalatçı uyarıları doğrultusunda özel bir dikkat gösterilmelidir. Civciv kutuları her gün temizlenmelidir. Aşı hazırlama odasına özellikle civciv aşılama işlemi sırasında görevli personel dışında giriş olmamalıdır.
Bütün civciv dağıtım araçları günlük olarak veya uzun dağıtım yolculuğunu takiben dekontamine edilmelidir. Aspergilozisi önlemek için rutin fumigasyon uygulaması gerekli olabilir.
Kuluçkahane sanitasyon programı, kuluçka el kitabı ile ilişkilendirilmelidir. Yapılacak işlemler; dezenfektanlar, dezenfektanların konsantrasyonu ve bu işlemin yapılma sıklığı üzerinde yoğunlaşmalıdır. Gerektiğinde işlemler yenilenmeli veya güncelleştirilmelidir. Yalnızca uzman personel temizlik ve dezenfeksiyon işlemini yapmalıdır.
Temizlik ve dezenfeksiyon programı periyodik olarak yapılan mikrobiyolojik işlemlerle izlenmelidir. Testler; yüzey svap uygulamaları ile kuluçkahane içi havasının mikrobiyolojik ve mikolojik muayenesini içermelidir. Testler, gelen yumurtaları, yumurta odasını, rafları, dezenfeksiyon sonrası kuluçkahaneyi, kuluçka odasını, civciv transfer odasını, civciv işleme odasını, araçları, hava çıkış kanalları ve su kaynaklarını içermelidir. Mikrobiyolojik test sonuçları ile yumurtadan çıkabilirlik ve civciv yaşayabilirlik oranları arasındaki korelasyonlar dezenfektan seçim ve kullanım oranları hakkında rehber olmalıdır. En ucuz ve etkili dezenfektan ve dezenfeksiyon işlemini saptamak için laboratuvar ve kuluçka test sonuçları ile performans göz önüne alınmalıdır.
Evoporatif soğutma sistemi ve borular potansiyel kontaminasyon kaynaklarıdır. Biyolojik materyalin buralarda birikmesini önlemek için rutin bakım uygulanması esansiyeldir.
Bütün programların kuluçkahane personelinin kişisel hijyenlerine önem vermesiyle başarılı olacağı unutulmamalıdır. Sıvı sabun ve kağıt havlu bulunan kolay ulaşılabilecek yerlerdeki lavabolar el yıkama sıklığını arttıracaktır.
Kuluçkahane personeli veya ilgili personelin kendilerine ait evcil veya yabani her hangi bir kanatlı ile temas etmesi veya avcılık yapmasına kesinlikle izin verilmemelidir.
Kuluçkahane personeli biyogüvenlik işlemlerinin tam olarak uygulanması konusunda motive edilmelidir. Çalışanlar biyogüvenliğin önlemini kavradıkları zaman buna itaat edeceklerdir. Ayrıca çalışanlar, biyogüvenliğin geliştirilmesi için cesaretlendirilmelidir.
Kaynakça