Koyunlarda Salmonellosis Hastalığı

Koyunlarda Salmonellosis Hastalığı, bütün hayvan türlerinde patojen salmonella suşları tarafından meydana getirilen, klinikman septisemi, enteritis ve abortus ile karakterize, bulaşıcı ve ateşli bir hastalıktır. Bilhassa genç hayvanlarda büyük oranlarda ölümlere neden olması, portörler araçılığı ile yayılması ve bazı serotiplerin insanlara da geçmesi nedeniyle önemli bir hastalıktır.

Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi

Koyunlarda salmonelloz abortus un etkeni olan Salmonella ovis istisna tutulduğunda Salmonella typhimurium ve Salmonella dublin  koyunlarda salmonellosisin başlıca patojenleridir. Son yıllarda Salmonella derby, S. newport, S. agona ve bazı ubiquitar serotiplerde bildirilmiştir. Keçilerde salmonella nadir görülür.

Hasta ve portör hayvanların dışkı ile dışarı atılan salmonellalar etrafa yayılır. Enfekte merada otlayan veya bulaşık yemleri yiyen ve suları içen hayvanlar salmonellaları almış olur. Evcil ve yabani hayvanlarda enfeksiyonun yayılmasında büyük rol oynarlar. Septisemik hayvanlar idrar ve salya ile de etkeni saçarlar.

Enfeksiyonun oluşması ve hastalığın şiddeti alınan mikrobun virulensine, sayısına, mukozaların lokal savunma gücüne ve hayvanın bağışıklık sistemine bağlıdır. Ayrıca hayvanın direncini kıran stres faktörleri (açlık, yorgunluk, trasnport, doğum, tek yönlü besleme, çevre ve yem değişiklikleri vs.) latent enfeksiyonların klinik olarak belirginleşmesine neden olur. Sağıltılmayan olaylarda ölüm oranı %100 e ulaşabilir. Zoonozdur. İnkubasyon süresi 18-24 saat kadar kısa olabilir.

Klinik Semptomları

• 40-41 derece ateş
• Takatsizlik
• Kalp ve solunum frekansınında artış
• Ağır olgularda ishal
• İshal sarı gri renkte muhatlı ve sıvıdır
• Susama
• Rumen hareketleri durur
• Konjuktivalar solgundur
• Gebelikte abort
• Oğlak ve kuzularda septisemi vardır
• Enfekte kuzularda ishal ve ölüm de olmaktadır

Latent enfekte hayvanlarda hiç bir semptom görülmez

Ayırıcı Tanı

• Beş günlükten küçüklerde başlamaması ve ishalin bazen kanlı olması ile Colibasillosis ten
• Dışkının çok pis kokulu ve ateşin belirgin oluşu ile Rota ve Coronovirus ishallerinden
• Ateşin olması ve genel durumun daha ciddi olması ve tenesmus bulunmaması ile Coccidiosis ten
• Ağızda mukozal lezyonların olmaması ve mortalitenin daha düşük olması ile Mukozal Disease ten
• Mortalitenin yüksek olması, genel durumun daha şiddetli olması ve mevsimsel seyretmemesi ile Kış Dizanterisi nden
• Septisemik form, Coliseptisemi den ancak kan, dışkı ve dokulardan bakteriyolojik muayene ile ayrılır
• Kronik olaylarla karışan Paratüberküloz dışkının bakteriyolojik muyenesi ile ayrılır.

Salmonellosis in Tedavisi

Öncelikle şunu belirtmeliyim ki septisemi ile seyreden hastalar tedavi zaman kalmadan ölüm gerçekleşir. Hastaların portör kalması nedeniyle sadece değerli genç hayvanlar ile yeni ve klinik olarak hafif derecede hasta olanlar tedavi edilir.

• İlk yapılması gereken hasta hayvanlar ayrılmalıdır.
• Antibiyotik ve sulfonamitlerin uzun süre paranteral ve kısmen oral uygulamalar başarılı olur
• Antibiyogram yapılıp antibiyotik kullanımı daha başarılı olmaktadır
• Kullanılacak antibiyotikler olarak; tetrasiklinler, trimetroprim, sulfonamid, nitrofuran ve bileşikleri, gentamisin, enroflaksasin ve ampisilin preperatları kullanılabilir.
• Penisilin, streptomisin, eritromisin ve tylosin e duyarlıdır
• Sıvı elektrolit takviyesi ( vitamin, mineral ve aminoasit )
• Gerekli durumlarda kan nakli
• NSAID ler kullanılmalıdır

Korunma

Hastalığın yayılmasında rol oynayan yem, mera ve suların kontamine olmasını engellemek. Dışarıdan hayvan alımı yapılmaması. Periyodik olarak 3 ayda bir dışkı ve kanlarının labaratuvarda bakteriyolojik ve serolojik kontrollerinin yaptırılması. Bakıcıların hijyenik tedbirlerin alınması. Hasta hayvanların sürüden ayrılması. Buzağılar ve kuzular aşılanmalıdır. Aşı 3 hafta sonra tekrar edilmelidir. Bağışıklık aşılamadan 10 gün sonra başlar ve 4 ay korur.