Koyunlarda Pasteurella enzootik pnömoni olarak isimlendirilir. Hastalık klinik olarak subklinik enfeksiyon, akut pnömoni veya fibröz pnömoni olarak ortaya çıkar.
Koyunlarda Pasteurella Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi
Koyunlarda Pasteurella etkeni Mannheimia haemolytica tip A 1 dir. Etkenin 11 serotipi vardır. Daha az olarak da Pasteurella multocida A-3 ve Hemophilus Somnus rol oynar.
Koyunlarda bronkopnömonin oluşmasında birçok enfeksiyöz ajanın, konak savunma sisteminin zayıflaması ve çevre şartlarının bozukluğu çok önemli bir rol almaktadır. Hastalığın başlamasında rol oynayan bakteriler normal olarak sığırların nazofarenks mukoxzası florasında bulunurlar. Stres, beslenme bozuklukları ve viral respiratorik hastalıklar nedeniyle savunma mekanizmaların zayıfladığında ve özellikle alveolar makrofajların bakterileri uzaklaştıramadığı durumda enfeksiyöz ajanlar hastalık oluşturur.
Koyunlarda konağa ve çevreye ait risk faktörleri;
- Genç hayvanlarda trasnport sonrası
- Hava şartlarının kötü olması
- Ağılların kalabalık olması
- Soğuk havalarda anneden yeni ayrılmış olması
- Ağıl havalandırmanın iyi olmaması
- Retrovirus enfeksiyonları
- Pnömonili koyunlarda Pasteuralla Haemolytica, Pasteuralla Multocida ve Hemophilus Somnus izole edilmiştir.
Koyunlarda Pasteurella Klinik Semptomlar
- Erken dönemde hafif depresyon ve anoreksi vardır
- Vücut sıcaklığı yüksek 40-41 derece
- Seröz ve mukoprulent nazal ve lakrimal akıntı
- Öksürük ve solunum sayısında belirgin artış
- Oskültasyonda akciğer seslerinin yaş öksürük belirginliği
- Solunum sistemi yangısı ve toksemi
- Hasta olanlara sağlıklı olanlardan ayrı durur
- Yem tüketmez
- Baş ve kulakları aşağı doğru tutar
- Hareketler yavaş ve depresyon bulgusu vardır
- Solunum hareketleri yüzlek ve hızlı
- Sık sık mermesini yalar
- Dispne
Koyunlarda Pasteurella Sağaltımı
Pasteurellanın tedavisini maddeler halinde daha anlaşılır olacağını kanısındayım.
- Sağaltımda tam bir başarı sağlamak için bakım şartlarının acilen düzeltilmesi, beslenme yetersizliğinin giderilmesi ve nonsterodial antiinflamatuarların kullanılması. Hazırlayacı diğer faktörlerin ortadan da kaldırılması şarttır.
- Antibakteriyel tedavi; Bu tedavide pnömonide kullandığımız antibiyotikler kullanılmaktadır ama buradaki seçim klinik sahada edindiğimiz ve bilgi birikimimizle kısacası deneyimle ettiğimiz grupları kullanmak asıl olandır. Veteriner hekimler burada pasteurella başlangıcı mı ilerlemiş bir olgu mu apse, yangı, pleuritis gibi birçok oluşmuş nedenlerin durum değerlendirmesine göre antibiyotik seçimini yapar ve süresini bu durumları göz önüne tutarak tedaviyi yapar. Tetrasiklin günde 2 kez olmak suretiyle 5-6 gün uygulanır. Koyunlarda antibiyotik seçimlerinde tetrasiklinler, sulfonamidler, penisilin, trimetrophrim-sulfa ve eritromisin kullanılmaktadır.
- Non Steroidal Antienflamatuar (NSAİD); Koktikosteroid eksudasyon düzeyini azaltmaya yardımcı olması yönünden avantaj sağlamaktadır. Acetyl salicylic asit, flunixine meglumine, phenyl butazone ve ibuprofene sağaltımda yararlı olmaktadır. Bunların yanında diklofenak sodyum, ketoprofen, ateşin hızlı düşmesini dşündüğünüz durumlarda metamizol sodyum, meloksicam gibi nsaids leri de kullanabilirsiniz.
- Antiviral ve İmmunmodulating Tedavi; Levamisole, İnterferon, C vitamini, Parapoxvirus ovis, Ksantin türevleri, Bromhexine, Dembreksidin kullanılabilir.
- Destekleyici Tedavi; Vitamin ve mineral takviyesi. İştahtan çok düşenlere serum verilmelidir.
Pasteurelladan Korunma
Hastalığın oluşmasında rol oynayan tüm faktörleri ortadan kaldırmak. Transport öncesinde koruyucu olarak antibiyotiklerin kullanılması. Karma viral aşıların uygulanması.