Köpeklerde yalancı gebelik genellikle östrus bitişinden 6-12 hafta, bazı yazarlara göre 4-6 hafta sonra gebe olmayan köpeklerde ortaya çıkan bir sendrom olarak tanımlanabilir.
Köpeklerde yalancı gebelik ya da hayali gebelik genellikle aynı anlamda kullanılmaktadır. Gebeliğin ileri dönemlerinin veya erken postpartum dönemin karakteristik belirtilerine sahip gebe olmayan dişi köpeğin tanımlanması için kullanılır.
Yalancı gebelik bazı araştırmacılara göre patolojik bir olgu iken bazılarına göre de seksüel siklusla ilişkili fizyolojik bir durumdur.
Progesteron uyarımını takiben gebe olmayan köpeklerde görülen yalancı gebeliğin sebebi östrustan itibaren başlayıp, metöstrusun sonuna kadar şekillenen hormonal değişikliklere bağlanmaktadır.
Dişi köpeklerin tamamında yalancı gebeliğin şekillendiği ancak bu belirtilerin bazı köpeklerde görülebildiği ileri sürülmektedir.
Yalancı gebeliğe ait belirtilerin büyük ırk köpeklerde küçük ırklara göre daha belirgin olduğu bildirilmektedir.
Yalancı gebelik klinik açıdan önemli bir olgudur.
Yalancı gebelikte endometrium ve meme bezleri prolaktinle birlikte sinerjik olarak progesterona aşırı biçimde duyarlı olmaktadır.
Gebe olmayan köpeklerde ovulasyondan sonra korpus luteum uzun süre fonksiyonel olarak kalır.
Rahim, embriyoların bulunmamasına rağmen erken gebeliktekine benzer bir biçimde duyarlaşır ve genişler.
Buna bağlı abdomen gevşek bir hal alır.
Birçok olguda diöstrustaki köpeklerde gebeliktekine benzer semptomlar görülmez.
Ancak bazen çiftleşmeyen veya çiftleşme sonrasında gebe kalmayan dişi köpeklerde gebeliktekine benzer ciddi dış semptomlar gelişir.
Açık veya klinik yalancı gebelik dişi köpeklerde anormal bir durum değildir.
Klinik yalancı gebeliğin mutlak görülme sıklığı veya ırklar arasındaki yaygınlığı %50-70 gibi yüksek oranlarda tahmin edilmesine rağmen tam olarak bilinmemektedir.
Köpeklerde Yalancı Gebelik Patofizyolojisi
Yalancı gebeliğin patofizyolojisi progesterondaki hızlı düşüş ve buna paralel olarak şekillenen prolaktindeki artışa bağlanmaktadır.
Hipofiz hormonu olan prolaktin klinik yalancı gebeliğin patofizyolojisinde temel rol oynar, ama kesin etkisi tam olarak anlaşılamamamıştır.
Klinik yalancı gebeliğin yaşa, türe ve çevresel faktörlere göre etkilenebileceği hakkında yayınlar vardır.
Buna ek olarak beslenme şekillerinin de yalancı gebeliğin oluşmasında etkili olabileceği bildirilmektedir.
Yalancı Gebelikte Progesteron Hormonun Etkisi
Yapılan bazı çalışmalara göre yalancı gebelik, prolaktin konsantrasyonun artması sonucu veya geç luteal dönemde progesteron seviyesindeki normal azalıştan daha hızlı bir şekilde prolaktine duyarlılığının artmasıyla meydana gelebilmektedir.
Progesteron seviyesindeki olası düşüş ve buna paralel olarak artan prolaktin düzeyi yalancı gebeliğin etiyolojisinde önemli rol oynar.
Bazı köpekler progesteronun aniden düşmesiyle oluşabilecek etkilere diğer köpeklerden daha duyarlı olabilmektedir.
Köpeklerde Yalancı Gebelik Prolaktin Hormonun Etkisi
Prolaktin meme bezinin gelişmesi ve süt sekresyonu açısından önemli role sahip olup, progesteronun ön maddesi olan kolesterol ile birlikte luteal hücreleri uyarmak için gerekli olmaktadır.
Memelilerde prolaktin ergenlikten mammagoneze kadar ve hatta laktogenez ve laktasyon süresince meme bezi gelişiminin tüm aşamalarında uyarıcı etki yapar.
Prolaktin meme bezi gelişiminin her aşamasında gereklidir.
Dişi köpeklerde prolaktin, doğum ve doğum sonrası hazırlıkların oluşmasını da içeren annelik davranışlarının ortaya çıkmasında etkili olduğu gibi klinik yalancı gebelik sürecinde de bu davranışların şekillenmesinde rol oynar.
Prolaktine duyarlılıkta bir artış ve progesteron seviyesinin aniden düşmesiyle bazı dokularda buna karşı bir cevap şekillenir ve bu cevap yalancı gebeliğin belirtileri olarak ortaya çıkmaktadır.
Yalancı Gebelikte Klinik Belirtiler ve Komplikasyonlar
Yalancı gebelik sendromu genellikle huzursuzluk, aktivitede azalma, yuva yapma, hırçın davranışlar, karın bölgesinin yalanması ve objelere karşı annelik davranışları, başka yavruları sahiplenme gibi belirtilerle başlar. Daha sonra yalancı gebe köpeklerde ağırlık artışı ,memelerin genişlemesi boyutunun artması, hatta süt sekresyonu ve salınımı ve bazen de doğumdakini taklit eden abdominal kontraksiyonlar görülür.
En yaygın belirtisinin laktasyon olduğu bildirilmesine rağmen agresyon ve hiperaktivite gibi davranışsal belirtiler de sıklıkla görülebilir. Bu belirtiler şiddetli olmadığı sürece 10-15 gün sonra iyileşir.
Ancak takip eden sikluslarda tekrar görülme riski ve komplikasyonları yaygındır. Yalancı gebelik semptomları çoğu kere normal gebelik süresinden daha uzun sürmektedir. Zamanla fizyolojik belirtilerin yoğunlaştığı ve dişi köpeğin doğuma hazırlanır gibi yuva yapmaya çalıştığı izlenir.
Klinik yalancı gebelikte meme bezleri süt üretimine hazırlanır gibi gelişir. Buna ek olarak kalça ve dış üreme organlarda da gebe köpeklerdekine benzer biçimde gevşemenin olabileceği bildirilmektedir. Süt salgısı yuva yapma ve objeleri sahiplenme durumunda artmaktadır.
Ancak bazı yalancı gebe köpeklerde laktasyon görülmeyebilir.
Laktasyondaki köpeklerde de yalancı gebelikte görülen davranışlar görülemeyebilir.
Bu davranışsal ve fiziksel belirtilerin açık ve şiddetli görüldüğü köpekler klinik olarak yalancı gebe olarak değerlendirilir. Buna göre de bu köpeklere genellikle tedavi uygulanır.
Meme başlarından açık renkten kahverengiye kadar değişen sulu veya yoğun olan bir sekresyon gelir.
Yalancı gebelik ve prolaktin değerlerinin bu dönemde yükselmesinin meme tümörleri patojenitesi açısından olumsuz etkileri olabilmektedir.
Meme bezlerinin yalanması, sahibi tarafından memeye yapılan masajlar meme bezine yapılan sıcak kompresler ve memelerin sağılması yalancı gebeliği daha da şiddetlendirir.
Yalancı Gebeliğin Tanısı
Dişilerde yalancı gebeliğin klinik biçimlerinin tedavisi için farklı sonuçlara sahip çeşitli yöntemler mevcuttur.
Dişi köpeklerde yalancı gebeliğin önlenmesi için tek kalıcı çözüm ovariohisterektomidir.
Teşhis esas olarak, radyografi ve ultrasonografik muayene ile fetüslerin yokluğu ile ilişkili olarak köpeğin ortaya çıkardığı klinik belirtiler temelinde gerçekleştirilir
Yalancı gebeliğin tanısı anamnez ve fiziksel muayeneler ışığında köpeğin durumuna ve yaygın olarak görülen klinik belirtilere göre değerlendirilmelidir.
Gebelikten ayırt edilebilmesi için USG (ultrason) veya abdominal radyografi kullanılabilir.
Köpeklerde Yalancı Gebelik Tedavisi Nasıl Yapılır?
Sağaltım için mutlaka Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.
Klinik semptomları dışarıdan gözlenen olgularda hayvanların tedavi edilmesi önerilmektedir. Hafif seyreden ve anneliktekine benzer davranışlara göstermeyen köpeklerde sağaltım yapılmayabilir. Memelerin yalanması ve kompres süt üretimi için potansiyel uyarıcıdır.
Sahibi ve çevreyi rahatsız eden ciddi semptomlarda yavru gibi algılanan tüm oyuncakların uzaklaştırılması önerilir.
Yalancı gebelik olgularının tedaviye ihtiyaç duymaksızın kendiliğinden de iyileşebilir. Klinik olarak ağır seyreden yalancı gebe köpeklerde tedavi şarttır.
YALANCI GEBELİKTE MEDİKAL TEDAVİ SEÇENEKLERİ
*ÖSTROJEN
*PROGESTAGENLER
*ANDROJENLERİ İÇEREN STEROİD SAĞALTIMLARI
*DOPAMİN AGONİSTLERİ
CERRAHİ
Hastalığa yatkın çiftleşmeye eğilimi olmayan ve sıklıkla yalancı gebelik gösteren köpeklerin kısırlaştırılması önerilir.
Yalancı gebelikte klasik tedaviler ve kısırlaştırma operasyonlarına ek olarak doğal ilaçlardan yararlanılmaktadır.
KAYNAKÇA
- Root, A. L., Parkin, T. D., Hutchison, P., Warnes, C., & Yam, P. S. (2018). Canine pseudopregnancy: an evaluation of prevalence and current treatment protocols in the UK. BMC veterinary research, 14 (1), 1-12.
- Singh, L. K., Bhimte, A., Pipelu, W., Mishra, G. K., & Patra, M. K. (2018). Canine pseudopregnancy and its treatment strategies. depression, 17 (19), 20.
- Özyurtlu, N. (2004). Dişi köpeklerde yalancı gebeliğin sağaltımında homeopati uygulamasının etkisi. Ankara, AÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi) 67 s.
- Tsutsui, T., Kirihara, N., Hori, T., & Concannon, P. W. (2007). Plasma progesterone and prolactin concentrations in overtly pseudopregnant bitches: a clinical study. Theriogenology, 67 (5), 1032-1038.