Kedilerde Toxoplasmosis. Son zamalarda haberler de denk geldiğimiz ve insanlarda körlük gibi etkenlere sebep olan insanlara bulaşan endoparaziter zoonoz bir hastalık olan toksoplazmayı ifade etmeye çalışacağım. Kedilerde toxoplasmosis, Toxoplasma gondi isimli protozoon tarafından meydana getirilen ve bütün sıcak kanlı hayvanlarda görülen bir hastalık olup hastalığın son konakçısı kediler olan zoonoz bir hastalıktır.
İnsan sağlığı riski enfeksiyon, insanlarda trophozoit ihtiva eden çiğ veya az pişmiş etlerin alınması ile görüldüğü gibi plesantal yolla ve kedi dışkısın da bulunan oocystlerin alınmasıyla da ortaya çıkmaktadır. Kedi sahiplerine mutlaka hastalığın bulaşma yolları konusunda bilgilendirme yapılmalıdır. Kedilerin ve bizlerin çiğ veya az pişmiş etle beslenmesine kesinlikle müsade edilmemelidir. Temizlik ve hijyen konularına çok dikkat edilmelidir. Bağışıklık sistemimizi her daim güçlü tutmalıyız. Paraziter mücadele düzenli ve sürekli olarak yapılmalıdır. Bu konu hakkında sürekli Veteriner Hekim ‘inizle irtibat halinde olunmalıdır. Bu anlatılanlara uyulursa toksoplazmozis nedir bilmezsiniz 😉
Etiyoloji ve Patogenezi
Kediler ya toksoplasma kistlerini (Bradizoit) içeren çiğ etleri (Fare, kuş, mezbaha artıkları) yemekle veya çevredeki gametlerle bulaşık besinleri almakla enfeksiyona yakalanırlar. Oral enfeksiyondan sonra alınan kistlerin duvarı ince barsaklarda protelitik enzimlerle yırtılır. Serbest kalan bradizoitler barsak epitel hücrelerine eşeysiz çoğalarak girerler. Eşeyli çoğalanlar ise sporsuz oosit olarak dışkı ile dışarı atılırlar. Sporsuz oositler uygun şartlarda 2-3 gün içerisinde sporlanır. Her bir sporlanmış oosit iki adet sporosist ve her bir sporosistte dört adet sporozoit ihtiva eder. İnce barsak kanalında serbest kalmış bazı bradizoitler ise kan ve lenf yolu ile karaciğer, akciğer, lenf yumrusu ve beyin gibi ekstraintestinal dokulara yayılarak taşizoitleri oluşturur.
Kedilerde Toxoplasmosis Klinik Belirtileri
Kedilerde primer enfeksiyonların çoğu subklinik seyreder. Klinik olarak seyreden olgularda;
- Ateş,
- Solunum güçlüğü,
- Öksürük,
- Lenfadenopati,
- Myalji,
- Kusma,
- İshal,
- Splenomegali,
- Sinirsel bozukluklar,
- Panuveitis görülür.
Tanı
Kedilerde toxoplasmosis hastalığının klinik semptomlara bakılarak teşhis etmek oldukça güçtür. Bir kedinin kesin olarak toksoplasma hastalığına yakalandığına emin olmak için serolojik olarak indirekt hemaglütinasyon, Sabin Feldman, ELISA, immun floresans antikor ve komplement fikzasyon testleri ile kesin kanıya varılır.
Tedavi
Tedavi için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada verilenler bilgi amaçlıdır. Tedavi eden kişi sorumluluğu kendisine aittir.
Pyrimethamine ve sulfonamid kombinasyonları birlikte veya tek başına kullanılır. Sulfadiamin 60mg/kg 12 saatte bir ve 10-14 gün süre ile ağız yoluyla verilir. Pyrimethamine ile kombine verildiğinde Sulfadiamine 30 mg/kg ve 12 saatte bir verilir. Pyrimethamine köpeklerde 1 mg/kg, kedilerde 0.5 mg/kg 7-10 gün süre ile oral tatbik edilmelidir. Pyrimethamine folik asit inhibitörü olduğu için bu ilaçla birlikte kedi gıdalarına folik asit (5mg/günde) veya folinik asit (1 mg/günde) verilmelidir.
Toxoplasmosis’in sağaltımında diğer bir seçenekte Klindamisin ‘dir. 40 mg/kg dozunda 12 saatte bir ağız yoluyla 10-12 gün süreyle kullanılır.