Kedilerde kistik endometriyal hiperplazi, rahim duvarında irinli materyalin birikmesine piyometra denir. Piyometra bazen kistik endometrik hiperplazi-piyometra kompleksi olarak adlandırılır.
Kedilerde piyometra, Kistik endometriyal hiperplazi ile seyreder. Hayvanlarda genel durum bozuklukları oluşturan ve ölüm riski yüksek olan önemli bir klinik hastalıktır.
Köpeklerde sık görülmesine karşılık kedilerde daha az görülür.
Kediler mevsimsel poliöstrik hayvanlardır. Kuzey yarım kürede bahar aylarında ve erken sonbahar döneminde östrüsa gelir.
Östrüs dönemleri 6-7 gün sürer.
Kedilerde Kistik Endometriyal Hiperplazi (Piyometra Kompleks) Epidemiyolojisi
Genellikle kısırlaştırılmamış dişi kedilerde meydana gelir. Ayrıca doğum yapmamış 3 yaş üzeri veya doğum yapmış 5 yaş üzeri kedilerde gözlenir. Ancak hayvanların kızgınlıklarını baskılamak için kullanılan progesteron preparatları ya da mekanik yollarla ovulasyonun uyarılması nedeniyle genç yaştaki kedilerde de gözlenebilir.
Kedilerde Kistik Endometriyal Hiperplazi Gelişmesindeki Risk Faktörleri
Kısa tüylü ev kedisi ile Siyam kedileri diğer kedi ırklarına göre daha sık etkilenmektedir.
Hastalığın etiyolojisi oldukça karışık ve birden fazla etkenden oluşmaktadır. Progesteron hormonu hastalığın ortaya çıkmasında önemli rol oynamaktadır. Rahimdeki hormonal durum ve şekillenen bakteriyel kontaminasyonlar sonrası etkileşimler sonunda oluşmaktadır. Bu nedenle piyometra, Kistik endometriyal hiperplazi ile birlikte seyreden ve rahim duvarındaki bakteriyel kontaminasyon sonucunda oluşan irinli içerik ile karakterize bir hastalıktır.
Vajinada bulunan normal bakteriyel floranın genişlemiş serviksin açıklığından uterusa ilerler. Burada bakteri yükünün artmasına yol açarak hastalığı şekillendirir.
Kedilerde Piyometra Kompleksin Klinik Semptomları
Kistik endometriyal hiperplazi -piyometra kompleks köpeklerde ve kedilerde östrüs semptomları sonrası hastalık belirtileriyle ortaya çıkabileceği gibi östrüs siklusunun herhangi bir fazında da ortaya çıkabilir.
Rahimde irinli içerik birikmesi sonucu oluşan bakteriyel toksinler kana ulaşarak hayvanda endotoksemi, sepsis ve septik şok belirtilerini şekillendirmektedir. Hasta hayvanda klinik olarak eğer serviks açıksa irinli veya kanlı vajinal akıntı, iştahsızlık, uyuşukluk olmakla birlikte, abdominal gerginlik, dehidrasyon, yüksek ateş gibi genel durum bozuklukları görülür.
Ayrıca kedilerde kusma, ishal ve zayıflama gözlenebilir. Hastalıkla ilişkili klinik belirtiler rahimin yanı sıra idrar kesesi ve böbreklere de yansır. Ancak böbrek yetersizliğine neden olabilecek şiddetli lezyonlar oldukça nadirdir.
Kedilerde Kistik Endometriyal Hiperplazi Klinik Tanı
Kistik endometriyal hiperplazi -piyometra kompleks olgularında tanı öncelikle hasta sahibinin veteriner hekime anlattıklarına, fiziksel ve jinekolojik muayenelere dayandırılır.
Klinik belirtilerle birlikte, laboratuvar bulguları, radyografi, ultrasonografi ve hayvanlarda serviksin kısmen açık olduğu durumlarda vajinal akıntı gözlenmesiyle yapılabilir.
Radyografide geniş hacimli uterus gözlenir.
Kedilerde Piyometra Kompleks Tedavi
Sağaltım için mutlaka Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.
Kedilerde piyometra kompleks şekillenen kedilerin durumu acildir. Septisemi, endotoksemi, kanda azot bulunması, rahim rupturu, peritonis ve septik şok riskinden dolayı hayvanlar derhal tedavi altına alınmalıdır.
Tedavisinde başlıca iki yol vardır.
Destekleyici tedavi ile gerçekleştirilen ovariyohisterektomi (cerrahi müdahale) birinci ve en iyi yöntemdir.
Destekleyici tedavi intravenöz sıvı tedavisi ve antibiyotiklerle yapılır.
Yapılan ovariyohisterektomiyle (kısırlaştırma) enfeksiyon bölgesi uzaklaştırıldığı için kedilerin genel sağlık durumlarının iyileşmesi hızlı ve başarılıdır.
İkinci yol ise ilaç tedavisidir. Bu yol rahimin açık olduğu ve hayvanın genel durumunun iyi olduğu olgularda kullanılır.
İlaç tedavisinde amaç progesteronun etkisini ortadan kaldırmak, serviksin açılmasını sağlamak, rahim kasılmalarını uyarmak ve rahimin boşalmasını sağlamak, bakteriyel etkiyi durdurmak, rahimin yenilenmesini kolaylaştırmaktır.
Ancak bu yöntemde tekrar etme riski vardır. Bu yüzden risk göz önünde bulundurulup hasta devamlı olarak takibe alınmalıdır.
Ölüm genellikle cerrahi veya ilaç tedavisi yapılmayan olgularda meydana gelir.
Piyometranın cerrahi tedaviden sonraki ölüm oranı yaklaşık % 5 ila % 8 ‘dir.
KAYNAKÇA
- Misk, T. N., & EL-sherry, T. M. (2020). Pyometra in Cats: Medical Versus Surgical Treatment. Journal of Current Veterinary Research, 2 (1), 86-92.
- Hagman, R.(2018). Pyometra in small animals. Veterinary Clinics: Small AnimalPractice, 48(4), 639-661.
- Topcu, A. (2020). Kistik endometriyal hiperplazi-pyometra kompleks olan kedilerde ovariyohisterektomi anında ve sonrasında bazı hematolojik ve biyokimyasal parametrelerinin incelenmesi (Master’s thesis, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
- Fossum, T. W. (2018). Small animal surgery e-book. Elsevier Health Sciences.