Kedilerde derinin mantar (Sporotrichosis) hastalığı köpeklerde de olduğu gibi sporothrix (sporatrichum) schenckii isimli mantarın neden olduğu ve subkutan doku ile derinin irinli kronik granulomatos bir enfeksiyonudur.
Kediler şiddetli bir deri sporotrikozu yaşama eğilimindedir, bu da onları enfeksiyonu diğer hayvanlara ve insanlara bulaştırma konusunda daha büyük bir risk haline getirir. Kedilerde, dışarıda dolaşan ve kavga eden sağlam erkek kediler, yaraları delmeye yatkındır, bu da S. schenckii’nin vücuda girmesi için avantajlı bir yol sunar. Enfeksiyon ayrıca diğer kediler tarafından, sıklıkla derideki çizikler yoluyla da yayılabilir.
Sporothrix schenckii çürümüş sebzelerde, humuslu toprakta, bataklık yosunların da toprakta ve havada sıhhatli hayvanlarda suda saprotif olarak bulunmaktadır. Derinin bütünlüğünün bozulduğu durumlarda patojen hale gelerek enfeksiyonu meydana getirir. Diken, kıymık parçaları, ısırma ve tırmalama enfeksiyonunun başlama nedenidir. İnkubasyon süresi 1-2 haftadan bir kaç aya kadar değişebilir.
Sporotrichosis farklı hayvan türleri arasında, hayvanlar ve insanlar arasında zoonotik olarak da bulaşırlar.
Kedilerde Derinin Mantar Hastalığının Belirtileri
Gelişen klinik septomlar yaş, ırk ve cinsiyetle ilgili değildir.
Sporotrichosis kedilerde üç klinik formda görülür.
Kutenolenfatik form
Genellikle ekstremitelerde, giriş noktasında sert ve yuvarlak nodüllerin gelişmesi ile başlar. Daha sonra enfeksiyon subkuteneus doku ve lenf sistemine yayılır. Lenf kanalları boyunca yumuşak veya sert nodüller gelişir. Nodüller apseleşir veya ülserleşir. İçlerinden kahverengi-kırmızı bir eksudat akar. Lenf damarları kalınlaşır ve sertleşir. Bölgesel lenf yumrularında da yangılaşma gözlenir.
Genel olarak;
- Deri yüzeyinde şişlik veya lezyonlar, şişmiş lenf bezleri
- Tipik olarak başı veya gövdeyi etkileyen, akabilen veya kabuklanabilen çok sayıda nodül
- Etkilenen bölgede önceki travma veya delinme yarası değişken bir bulgudur
- Önceki antibakteriyel tedaviye zayıf yanıt gösterir
- Kutanöz ve lenf formunun kombinasyonu – genellikle kütanöz formun, lenfler yoluyla yayılan, yeni nodüllerin ve drenaj kanallarının veya kabukların oluşumuyla sonuçlanan bir uzantısıdır.
- Lenfadenopati (lenf hastalığı) yaygın olarak rastlanır
Kuteneus form (Yaygın Sporotrichosis)
Bu form derinin primer enfeksiyonu ile ortaya çıkar. Lezyonlar yaygın olarak vücuda yayılmıştır. Deride kıl dökülmesi, ülser, kabuklar görülür. Kaşıntı ve ağrı yoktur.
- Nadir, ilk enfeksiyon vücuda ikincil bir yere yayıldığında ortaya çıkar
- Sistemik halsizlik ve ateş belirtileri
- Osteoartiküler sporotrikoz, enfeksiyon kemiklere ve eklemlere yayıldığında ortaya çıkar.
- Sporotrikoz menenjiti , enfeksiyon sinir sistemine ve beyne yayıldığında ortaya çıkar.
- Belirtiler arasında iştahsızlık (iştahsızlık) ve kilo kaybı (kaşeksi) yer alır.
Dissemine form
Yalnız kedilerde görülür ve çok az bildirilen bir formdur. Bu olaylarda lenfatik ve hematojen yayılma mevcuttur. Dissemine formda derideki lezyonlar yanında göz bozuklukları, santral sinir sistemi bozuklukları, kemiklerde bozukluklar görülebilir.
Sporotrichosis Tanı ve Teşhis
Anemeze, fiziksel muayeneye, deri biyopsisine ve mantar kültürlerine dayandırılarak yapılır. Kedilerde deriden biyopsi yapmak genellikle elverişsizdir. Çünkü deri lezyonlarında mantarlar yeterli yoğunlukta bulunmamaktadır.
Bunun zoonoz bir hastalık olduğunu, yani insanlara ve diğer hayvanlara bulaşabileceği anlamına geldiğini ve enfeksiyonun yayılmasını önlemek için uygun önlemlerin alınması gerektiğini not etmek önemlidir. Cildinizde bir çatlak olmasa bile hastalığa yakalanmaktan korunmuyorsunuz.
Kedilerde derinin mantar enfeksiyonu doğrulamak için lezyonlardan gelen sıvının incelenmesi genellikle gereklidir. Kedilerde özel mantar lekeleri tanıya yardımcı olabilir, ancak olumsuz bir bulgu hastalığı dışlamaz. Derinden etkilenen dokunun laboratuvar kültürleri, genellikle yeterli bir örnek almak için ameliyat gerektirir. Bu numuneler, sporotrikozu ayırıcı tanı olarak listeleyen laboratuvara özel bir notla birlikte analiz için gönderilecektir. İkincil bakteriyel enfeksiyonlar yaygındır.
Sporotrichozis Tedavisi Nasıl Yapılır?
Sağaltım için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.
İyot preperatları kutenolenfatik ve kutenois formlarda sağaltımda yardımcı olur. % 20 ‘lik Nal solüsyonu 7-8 hafta müddetle peros kullanılır. Yalnız kedilerin iyot preparatlarına karşı olan hassasiyetleri göz önünde bulundurulmalıdır.
İnsan sağlığı riski: İnsanlar sporotrichosise hassas oldukları için derideki travmatik ve perfore yaralar hastalığın kediler tarafından direkt nakline neden olur. Hastalık veteriner hekimler, veteriner talebeleri ve evcil hayvan sahiplerinin sağlığı için tehlikelidir. Bu nedenle sporotrichosis’li kediler hastalığı tamamen atlatıncaya kadar eldiven ile muayene edilmeli ve tutulmalıdır.
Korunma
Başta belirtilen ortamdaki yaygınlığından dolayı önlenmesi zor olsa da, Sporothrix schenckii’nin kaynağını belirlemek yararlıdır, böylece tekrarlanan enfeksiyonları önlemek için adımlar atabilirsiniz.
Enfeksiyona maruz kalmış kedileriniz için Veteriner hekiminiz yeniden değerlendirmek için yaklaşık her 2–4 haftada bir takip randevuları programı oluşturacaktır. Klinik belirtiler izlenecek ve karaciğer enzimleri değerlendirilecektir. Tedaviyle ilişkili yan etkiler değerlendirilecek ve tedavi köpeğinizin tepkilerine göre uyarlanacaktır. Köpeğiniz tedaviye yanıt vermezse, veterineriniz ilaçta değişiklikler yapacaktır.