Kedilerde aspirin zehirlenmesi, aspirin yani asetilsalisilik asit kedilerimizi zehirleyebilir hatta öldürebilir. Asetilsalisilik asit yani salisilatlar, belirgin bir şekilde antipiretik ve analjezik etkiye sahiptir. Özellikle asetilsalisilik asit (Aspirin); analjezik ve antienflamatuvar ilaçlar içerisinde en fazla kullanılan, en etkin ve en ucuz olanıdır.
Terapötik dozlarda kedilerde aspirinle zehirlenmesi olayları köpeklere oranla daha sık rastlanmaktadır. Kedilerde Aspirinin plazma konsantrasyonu ve plazma yarı ömrü köpeklere oranla daha yüksek ve daha uzundur. İlacın terapötik dozu kedilerde oral olarak 100-300 mg, köpeklerde ise günde iki kez 300-1000 mg arasındadır. Aspirinin, kedilerdeki biyolojik yarı ömrünün uzun olması dolayısıyla, bu hayvanlarda ilaç köpeklere oranla 10 kat daha toksik etkiye sahiptir. Hafif zehirlenmelerde plazma salisilat düzeyi 300-400 gr/ml ‘ye yükselir. Plazma salisilat düzeyi bu düzeyin üzerine çıktığında kedilerde aspirin zehirlenmesi belirtileri ortaya çıkar.
Klinik Belirtiler
Kedilerde hafif zehirlenme olaylarında; bulantı, kusma, taşipne, beden ısısında artış (aspirinin ateş düşürücü etkisine karşın), dehidrasyon, bazen ataksi ve inkoordinasyon görülür. Kediler dengesini koruyamaz ve yere düşerler. Sağaltıma cevap veren bazı olaylara karşın, uzun süre kalıcı olabilen inkoordinasyon, belirgin bir nystagmus, işitme ve görme bozuklukları ortaya çıkar. Kanda başlangıçta respiratorik alkalosis, daha sonraları asidosis şekillenir.
Kedilerde ağır zehirlenme olaylarında; bulantı, kusma, hiperemi, dehidrasyon, solunum yetersizliği. solunum havasında aseton kokusu, terleme, kaslarda titreme ve koma gözlemlenir, bazen konvülziyonlar gelişebilir.
Kedilerde Aspirin Zehirlenmesi Hastalığında Nekropsi
Kedilerde toksik hepatit ve hemorajik gastritis tablosu gözlenir. Karaciğer solgun ve sarımsı renktedir, yüzeyinde nodüller bulunabilir. Böbreklerin histopatolojik muayenesinde çeşitli derecelerde nefritis tablosu dikkati çeker. Toksikasyonun şiddetine göre vücut boşluklarında bir miktar sıvının toplanmış olduğu görülür. Kemik iliğindeki eritrosit üretimi yetersiz olup, kimi zaman kemik iliği hiperplastik görünüştedir. Mide içeriğinde aspirin tabletlerinin görülmesi tanıya yardımcı olur.
Kedilerde Aspirin Zehirlenmesi Hastalığında Teşhis Nasıl Yapılır?
Anamnez bilgileri, klinik bulgular, ayrıca kan ve idrar muayenelerinden elde edilen sonuçlara göre kesin tanı konulabilir. İdrarda bilirubin vardır, kanın pıhtılaşma süresi uzar, total serum protein miktarı artmış, lökosit sayısı azalmıştır. Kan pH’ ında düşme, CO2 düzeyinde artma belirlenir. Kan serumunda potasyum miktarında azalma saptanır.
Kesin tam kandaki salisilat düzeyinin saptanmasıyla konulur.
Tedavi Nasıl Yapılır?
Sağaltım için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.
Kedilerde aspirin zehirlenmesi hastalığında sağaltımda ilk olarak midenin boşaltılması amacıyla emetikler (kusturucular) uygulanır. Karbonmedisinal solüsyonu ile mide lavajı yapılır. Ayrıca %0.1 ‘lik potasyum permanganat‘la mide yıkanır. Böylece kandaki salisilat düzeyinde bir ölçüde azalma sağlanabilir.
Eğer hastanın ateşi yüksekse vücut yüzeyine ılık su veya alkolle friksiyonlar yapılabilir. Ürinasyonu arttırmak ve salisilatların eliminasyonunu hızlandırmak için parenteral diüretikler (Furosemid, Asetozolamid) uygulanır.
Hastada ketozis ve hipoglisemi varsa glikoz verilir, ayrıca elektrolit düzeyini dengelemek ve asidosis’e karşı kan pH’sını yükseltmek için % 1.4’lük sodyum bikarbonat solüsyonu parenteral verilir. Ancak, toksikasyonun erken döneminde respiratorik alkalosiz’in şekillenmesi söz konusu olduğundan, bu dönemde sodyum bikarbonat verilmesi sakıncalıdır.
Zehirlenen kediler bu tedaviye ek olarak potasyum içeren serumlar (lsolyte vs) verilebileceği gibi, idrarı alkalileştirmek ve diüretik amaçla Asetozolamide (Diamox tabi., flakon) uygulanabilir. Bundan başka aspirin kapillar damarlarda kanamayı kontrol eden plazma faktörünü deprese ederek kanama süresini uzattığından, kedimize K vitamini enjeksiyonları yapılmalıdır.
Korunma
Kedilerde aspirin zehirlenmesini engellemek için kedilerimize, ateş düşürücü, analjezik ve antienflamatuvar amaçla aspirin verilmemeli, onun yerine geçebilen başka ilaçlar (parasetamol) önerilmelidir. Bunun yanında kedilerimizin aspirine ulaşabilecekleri yerlerde, alanlarda aspirin olamamalıdır. İlaçlarımızı evimizde kapalı serin ve güneş ışığı almayan bir alanda saklamaya özen göstermeliyiz.