Kedi gençlik hastalığı (Feline Panleukopeni). Bu hastalık kedilerin çok bulaşıcı viral bir hastalığıdır. Hastalık yüksek ateş, leukopeni, iştahsızlık, depresyon, kusma ve ishal ile karakterizedir. Duyarlı gruplarda yüksek mortalite ile seyreder. İshal yapan diğer viruslar gibi bu viruslar da özellikle önemli barsak patojenleridir.
Feline panleukopeni virusu parvoviridea familyası içinde yer alır ve serolojik olarak parvovirus tip 2 ‘ye çok benzerlik göstermektedir. Bir DNA virusu olan bu etken bir çok kimyasal bileşime direnç gösterirken (iodin, alkol, fenol, kloroform, amonyum quartner), sodyum hypoklorid ‘de kısa sürede tahrip olur. Ayrıca kurumaya ve düşük ısıya oldukça dirençlidir. Oda ısısında bir yıl canlılığını koruyabilir. Kedilerin önemli bir kısmı yaşamlarının ilk yılında bu etkeni almaktadır. Virus idrar ve dışkı ile dışarı atılmaktadır. Kontamine ortamda canlılığını yıllarca korur. Enfeksiyon direkt temas veya damlacık enfeksiyonu ile meydana gelir. Virus iyileşmeyi takiben 6 hafta süre ile dışkı ve idrarda bulunur.
Klinik Semptomlar
İnkubasyon süresi 2 – 10 gündür. Hastalık yüksek ateş (40-41 °C), iştahsızlık, kilo kaybı ve depresyon ile başlar. Bu belirtilerden sonra yaklaşık 24 – 48 saat içinde hastalarda kusma ve ishal ortaya çıkar. Buna bağlı olarak hızla gelişen bir dehidrasyon tablosu vardır. Beden ısısının yükselmesinden kısa bir süre önce ortaya çıkan leukopeni tablosu akut dönem boyunca devam eder. Bu leukopeni tablosu daha çok absolut nötropeni şeklindedir. Ancak, şiddetli enfeksiyona yakalanmış kedilerde bu durum absolute lenfopeni tipinde seyreder. Total lökosit sayısının 2000 ‘in altına düştüğü hastalarda prognoz kötüdür.
Hastalığın ilerlediği günlerde total lökosit sayısında tedrici bir artışı vardır. Bu da olgunlaşmamış nötrofillerin sayısında görülen artışla karakterize olur. Yavru kedilerde hastalık perakut seyreder ve klinik bulguların görülmesinden yaklaşık 12 saat sonra ölüm şekillenir. Bu nedenle hastalanan genç kedilerin % 60-90 ‘ında olay ölümle son bulur. Intrauterin hayatta veya doğum sırasında enfekte olan yavru kedilerin cerebellum ‘unda meydana gelen patolojik değişiklik dolayısıyla sinirsel semptomlarla karakterize bir panleukopeni tablosu gösterdikleri belirlenmiştir (Feline Cerebellar Ataxi).
Akut panleukopenide mortalite oranı %5-90 arasında değişmektedir. Hastalığın şiddetli seyrettiği kedilerde hızlı bir zayıflama ve hypotermi ortaya çıkar. Bu durum genellikle ölüm öncesi komaya gidişin ilk ifadesidir. Bu hastalıkta görülen böylesine yüksek orandaki ölümün nedeni şiddetli dehidrasyon, gram-negatif endotoksemi ve gelişen intravaskuler koagulasyondur. Öte yandan akut panleukopenide hafif icterus, ülseratif veya nekrotik stomatitis ile rhinitis de görülebilir.
Subakut panleukopenili kedilerde 1-3 gün süren iştahsızlık söz konusudur. Bunun dışında pek önemli bir klinik bulguyla karşılaşmak mümkün değildir.
Kedi Gençlik Hastalığı (Feline Panleukopeni) ‘ında Nekropsi
Kedi gençlik hastalığı yani Feline panleukopeni yakalanmış ve sonucunda ölen kedilerin otopsilerinde mezenteriyal lenf yumrularında aşırı büyüme ve ödemleşme vardır. Kalın barsaklarda şiddetli hiperemi ve duvarlarında kalınlaşma görülür. Bununla birlikte barsak lumeninin gaz ile dolu olduğu gözlenir. Yine perakut ve akut dönemde ölen kedilerin seröz zarlarında yaygın ekimotik ve peteşiyel kanamalara rastlanlr. Karaciğer, dalak ve böbrekte hafif büyüme söz konusudur. İntestinal kriptler genellikle dilate olmuş ve içlerinde çok sayıda nekrotik epitel hücrelerle karşılaşılır. Histopatolojik olarak ’ta karaciğer hücrelerinde ve böbrek tubulus epitel hücrelerinde dejenerasyon saptanabilir. Ayrıca, virus replikasyonunun meydana geldiği organ ve dokularda eozinofilik intranüclear inklüzyon cisimcikleri görülebilir.
Kedilerde Gençlik Hastalığının Tanısı
Kedi gençlik hastalığı yani Feline panleukopeni hastalığın klinik tanısı anemnez bilgileri, klinik muayene sonuçları ve laboratuvar verilerine göre konulabilir. Ancak kesin tanı için doku kültürlerinden virus izolasyonu, hematolojik, biyokimyasal ve serolojik test sonuçlarına ihtiyaç vardır. Hafif veya orta şiddette gastroenteritisin görüldüğü panleukopenili kedilerde çok şiddetli seyreden bir lökopeni tablosu mevcuttur. Total lökosit sayısı enfeksiyonun 4. ve 7. günlerinde en alt seviyeye inmiştir. Bu nedenle panleukopeni ‘de kanın beyaz hücrelerinde (WBC) önemli değişiklikler söz konusudur. Aynı zamanda şiddetli kusma ve ishalin görüldüğü hasta kedilerde azotemi tablosu vardır. Yine bazı kedilerde serumdaki bilirubin düzeyinin artışı dolayısıyla hafıf ikterus durumu mevcuttur. Fakat bu durum her hasta hayvanda görülmeyebilir. Serolojik açıdanda serum nötralizasyon, komplement fıxasyon ve hemaglutinasyon testleri yardımı ile panleukopeni tanısı konulabilir.
Bu arada kedi gençlik hastalığı yani Feline panleukopeni virusu akut hastalığa yakalanmış kedilerin pharengeal veya rectal sıvaplarından direkt olarak izole edilebilir. Aynı şekilde elektron mikroskopta alınan dışkı örneklerinden hazırlanan preparatlardan tipik parvovirus partikülleri görülebilir. Panleukopeni diğer viral enteritislerle, bakteriyel orijinli enteritisler (Salmonellozis, Champhlobakteriozis, Toxoplasmozis, Criptosporodiozis), toxikozis, yabancı cisimler ve pankreatitisle karışır.
Tedavi
Sağaltım için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.
Kedi gençlik hastalığı olan kedide öncelikle hasta hayvanları hızla gelişen dehidrasyona karşı korumak gerekir. Bu amaçla laktatlı ringer solüsyonundan intravenöz yolla uygulamalar yapılır. Ayrıca, kedilere daha önce immun kılınmış donörlerden alınan kan ve plazma transfüzyonu çok yararlı sonuçlar vermektedir. Bu uygulamaların özellikle anemik veya hypoproteinemik durumda olanlar için hayat kurtarıcıdır. Sepsis ve endotoksemiye karşı parenteral yolla antibiyotik uygulamaları yapılır. Bu uygulamanın 5 gün süreyle ve daha çok Gentamisin sülfatla yapılması çok yararlı neticeler vermekle beraber burada en uygunu hekimiz belirlemektedir. Bunun yanı sıra bağışıklık sistemini direk olarak desteleyecek vitamin mineral kombinasyonları önem arz etmektedir. Özellikle vitamin C burada önem arz etmektedir.
Korunma
Kedi gençlik hastalığı yani Feline panleukopeni korunması için kedilerin inaktif veya modifiye edilmiş canlı aşılarla aşılanması gerekmektedir. Yavru kedilerde aşı takviminde yazıldığı gibi 8-10 haftalık yaşa geldiklerinde birinci aşıları, 12-14 haftalıkken de ikinci aşıları yapılır. Bundan sonra da yılda bir kez aşılama yeterlidir. Ancak yüksek bulaşma riskinin bulunduğu bölgelerde kediler 16-18 haftalık yaşa ulaştıklarında üçüncü bir aşılamanın yapılması faydalıdır. Aşılamayı takiben yaklaşık 15 gün içinde spesifik antikorlar meydana gelir. Duyarlı kedilere 2-4 ml/kg dozda deri altı yolla antiserum uygulaması yapılabilir.
Korunmada her ne kadar riskli bölgeler olarak 3 ‘üncü aşı yapılmalıdır desek de mutlaka kedinizin sağlığına önem veriyorsanız 3 ‘üncü aşı uygulamasını yaptırın.
Attenüe aşıların gebe, hasta ve hastalık yayan kedilere kullanılması kontraendikedir.