Keçilerde Coenurus Cerebralis (Deli Baş Hastalığı)
Keçilerde Coenurus Cerebralis türkçe ismi ile Deli Baş Hastalığı Polycephalus multiceps (Multiceps multiceps) adlı köpek tenyasının larva şekillerinin meydana getirdiği bir hastalıktır. Larva dönemindeki tenya adı Coenurus cerebralis ‘tir. Coenurus ‘a hayvanlar arasında en çok genç keçiler(4 aylık kuzular) duyarlıdır. Keçilerde yaptığı hastalığa ‘Delibaş’ veya ‘Devvare’ adı da verilir. Bir sürüde birden çok keçide görülmekte birlikte keçilerde sporadik olarak da seyretmektedir.
Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi
Keçilerde Coenurus Cerebralis ölen veya kesilen coenurus ‘lu hayvanların beyinlerini yiyen köpeklerin daha az olarakta tilki ve kurtların barsaklarında olgun tenyalar meydana gelir. Köpeklerin gaita ile meraya saçılan tenya yumurtaları merada otlayan keçiler tarafından otla birlikte alarak bulaşma olmuş olur. Coenurus yavaş gelişen bir larva olup inkubasyon süresi 6-8 ay sonra azami büyüklüğünü almaktadır. Coenurus Cerebralis genellikle beyin ventrikuluslarına, bazen hemispherler arasına, en çok ise hemisphelerle cerebellum (beyincik) arasına yerleşmektedir.
Keçilerde daha sık görülmekte birlikte sığırlarda seyrek olarak meydana gelmektedir. Prenatal olarak yeni doğan buzağılarda görülmektedir.
Klinik Semptomlar
Keçilerde Coenurus Cerebralis (Deli Baş Hastalığı) klinik semptom olarak 3 dönemi vardır.
Larvanın Göç Dönemi;
- Körlük
- Nistagmus
- Eksitasyon
- Ataksi
- Kas titremeleri
- Kollaps
Coenurusun Akut Dönemi;
- Normal olmayan davranışlar
- Salivasyon
- Eksitasyon
- Konvulsiyon
- Başı ve gözleri döndürme – deviyasyonu
Coenurusun Kronik Dönemi;
- Körlük, kısmi veya tam, genellikle bir gözde
- Durgunluk ve hantallık
- Ataksi
- Başı bir yerlere dayama
- Çiğnemede duraksama
- Periyodik konvulsiyonlar
- Yürüken Sendeleme
- Dönme haraketi ile birlikte başın deviyasyonu
Tanı ve Ayırıcı Tanı
Klinik semptomlar coenurosis şüphesi doğurur. Sinirsel semptomların yaşlı hayvanlarda görülmesine karşın, o yıl ilk kez meraya çıkmış olan kuzularda ve oğlaklarda görülmesi bu şüpheyi kuvvetlendirir. Hasta kuzuların birkaç kez döndürüldükten sonra serbest bırakıldığında bir süre daha dönmeye devam etmeleri teşhiste önemli bir rol oynar. Kesin teşhis nekropsi de kisti görmekle mümkündür. Beyin apseleri ve tümörleri, otitis (kulak yangısı), louping ill, listeriozis gibi enfeksiyöz hastalıklar, CCN, Oestrus ovis invazyonu ve bazı zehirlenmelerle karışabilir.
Tedavi
Keçilerde bu hastalık için bilinen bir tedavi yoktur. Göç dönemi esnasında praziquantel ile beyinde kist oluşumun engellediği bilinmektedir. Beyinde ki kistlerin operasyonla çıkarmak mümkün olmakla beraber başarı şansı %25-50 dir. En doğru karar hayvanların et kaybına uğramadan kesime sevk edilmesidir.
Korunma
Keçilerde hastalığın kontrölü için çoban köpeklerine sistemik olarak tenya tedavisi uygulamak ve kesilen keçilerin başlarını köpeklere yedirmemek gerekir.
iyi akşamlar dursunali bey acaba hastalık insana bulaşır mı ? ilaçla tedavi mümkün mü ?
iyi akşamlar. zoonoz bir hastalıktır
zoonoz bir hastalıktır. lütfen iyi araştırınız.
doğru söylüyorsunuz ama ben neden bu şekilde yazmışım bir anlam da veremedim bu büyük hatayı düzelttiğiniz için teşekkürler. Gerçekten klinikte bazen işler çok yoğun oluyor ters yazmış olabilir. Geç de olsa sizin sayenizde düzeltmiş olduk.
Merhaba google aramalarda bu site karşıma çıktıgı için buraya yazıyorum araştıranların karşısına çıksın diye geçen haftalarda oglaklarımdan birinde saga dönme sürüye geriden gelme halsizlik gibi belirtiler vardı araştırdıgımda delibaş olduguna ikna olmuştum ama tedavisi pek karşıma çıkmamıştı bir süre o şekil oglak devam etti ve son raddeye kadar yapıcak bir çözüm aklıma gelmedi oglak yerden kalkamamaya başladı veterinere sorduk ve keçilerde delibaş olmaz yada nadir gibi bir cevab aldık ve daha sonra biraz daha araştırma yaptıgımda keçilerde vitamin eksikligi ile delibaş belirtilerinin benzer oldugunu gördüm veterinerde zaten içinde b1 b6 vitamin olan ribomin igne ve dicrazol parazit hapı vermişti burun kurduna kadar geniş bir çerçevedeydi içindeki kagıtta öyle yazıyordu bunları veterinerin söyledigi şekilde kullandım ve gün geçtikçe oglak düzelmeye başladı tedaviye çok geç başlamıştım oglak yem yemeyi bırakmıştı zayıflamıştı agzına saman tıkınca yiyordu o şekilde besledik şişeden ilaçla birlikte suda içti ve bir süre sonra ALLAHa şükür düzeldi ve kendi yemeye başladı şimdi sürüyle birlikte dışarıya gidebiliyor saga dönme belirtisini farkettiginizde direk tedaviye başlayın veterinerize danışıp. tedaviye geç başladıgım için oglak vucudunu kontrol edemiyordu gözleri yarım beyaz şeklinde duruyordu anlamlandırdıgım kadarıyla beyninde baskı eden baloncuklar oldugunu düşündüm tedavi uygulamaya başladıgımın 2 yada 3 günü keçebaş dedikleri primamycin /LA igne kullandım 12 24 saat sonra oglak normal şekilde bakmaya tepki vermeye başladı bu söyledigimi oglak normal durumdaysa kullanmayın veterinerinizin talimatına uyun. yem yemiyor su içimiyorsada zorla yedirin içirin agzının içine saman koyun yem koyun kendi yemeye başlar ALLAH şifa versin iyi günler
merhaba
bilgilendirme ve tecrübe paylaşımı için teşekkürler