İneklerin yem tüketimi, süt sığırcılığında ineklerin yem tüketimi nelere bağlıdır?. Bu sorunun yanıtı her zaman kuru madde üzerinden verilmelidir. ABD’de iştah veya yem tüketimi yerine “Kuru madde alımı” şeklinde söylenir. İneğin iştahı kesilmiş, yemini tüketmiyor ise “Kuru madde alımı düştü veya azaldı” diyerek ifade ederler.
Sağlıklı ineklerin kuru madde alımları ile işkembe sağlıkları tamamen ilişkilidir. Normal koşullarda inekler günde toplam 400-600 dakika, yani ortalama 500 dakika geviş getirmelidirler.
İneğin sağlığı işkembenin sağlığıyla, işkembenin sağlığı da hayvanın sağlığıyla birliktedir.
O yüzden işkembe hareketlerinin sayılması veya geviş getirme dakikalarının bilinmesi muayene ve teşhis metotları arasındadır. İşkembe 5 dakikada 8-12 kez hareket etmelidir. Bunu sol açlık çukurluğuna yumruğumuzu dayayarak anlayabiliriz.
Sağlıklı bir ineklerin yem tüketim (kuru madde alımı) üç konuya bağlı olarak değişir.
Tıkayıcı selüloz miktarına, laktasyon dönemine ve ineğin canlı ağırlığına.
Tıkayıcı Selüloz Miktarı
Tıkayıcı selüloz yani saman, geç biçildiği için kartlaşmış yonca, NDF ve ADF değerleri yüksek her türlü kaba yem ineğin kuru madde alımını azaltır. İnek bundan dolayı az yem tüketirse, daha az enerji, protein, vitamin, mineral almış olur. Bu eksik gıda alımı süt ve döl verimini düşürür. Daha da eksik olursa, canlı ağırlık düşüşleri, yani zayıflama bile ortaya çıkabilir.
İneklerin Yem Tüketimi Laktasyon Dönemi
Laktasyon dönemi kuru madde alımını etkiler.
İnekler en çok kuru madde alımını gebelik başında yaparlar. Eğer bu sağlanamaz ise inek hızla zayıflar. Ketosis başta olmak üzere metabolik problemler ortaya çıkar. İleri safhasında döl tutmama ile karşı karşıya kalmak kaçınılmaz sonuçtur. Canlı ağırlığının en az yüzde dördü kadar kuru madde alamayan inekler verim düşüklüğü, ketosis ve döl tutma güçlükleriyle karşımıza çıkarlar.
Bu dönemde, doğumu takip eden günlerin ineklerin kuru madde alımını düzene sokma yönünde destek günleri olduğunu unutmamalıyız.
İneğin Canlı Ağırlığı
Sağlıklı inekler laktasyon dönemlerinin ikinci safhasında, yani laktasyonun 90 ıncı gününden sonra canlı ağırlıklarının yüzde 3’ü, kuruya alınırken ise canlı ağırlıklarının yüzde 2’si kadar kuru madde tüketmelidirler. Kuru dönem yemleme rejiminde ise anyon-katyon dengesini bozmayacak şekilde, ineğin süt vermediğini düşünerek yemleme yapılması şarttır.
Yemleme yönetiminde ineğin gerçek tüketimini görmek ancak ad libitum yemleme (serbest yemleme, tüketebildiğince yemleme) ile mümkün olabilir. O yüzden “açık büfe” sistemi benimsenmeli, kaba yemlerin biçim zamanına dikkat edilmelidir. Yem seçme olup olmadığına bakılmalıdır.
Açık büfe yemlemede yem seçme problemi büyük ölçüde önlenmiş olacaktır.
Diğer yandan yem tüketimini kısıtlayan etmenleri kontrol altında tutabilmek, kuru madde alımında düşmeye sebep olan her türlü stresi gidermeye çalışmak şarttır. Böyle durumlarda stres önleyici desteklerin verilmesi ihmal edilmemelidir.
