İneklerde Süt Humması – Doğum Felci – Paresis Puerperalis – Hipokalsemi

İneklerde Süt Humması – Doğum Felci – Paresis Puerperalis – Hipokalsemi

Etiyolojisi ve Epidemiyolojisi

Nedeni laktasyonla kanda iyonize Ca’nun azalmasıdır. Her lt sütle 1-1.5g Ca atılmaktadır.

Hazırlayıcı faktörler;

• Yüksek süt verimi, yaşlı inekler daha duyarlı
• Daha önce süt humması geçirenlerin geçirmeyenlere oranla daha predispose olması
• Kuru dönemde sığırlar faz Ca ve P verilmesi
• Aşırı sodyum, potasyum ve rasyonun yüksek ham protein içeren yemler verilmesi
• Doğum sırasında yem alımının azalması ya da kalsiyum içerği düşük yemler verilmesi
• Doğum sırasında artan östrojen düzeyinin Ca mobilizasyonunu inhibe etmesi
• Asidoz, ishal gibi sindirim bozuklukları
• Yatalak durumda olan ineklere sağaltım yapılmazsa ölüm kaçınılmazdır
• Hastalığı geçirenlerde retensi sekondinarium, metritis, süt veriminde azalma, canlı ağırlıkta azalma, abomasum deplasmanı, ketozis ve mastitis görülmesinin daha fazla olması nedeni ile ekonomik önemi daha da artmaktadır.

Klinik Semptomlar

1-Dönem;

• İştahsızlık, süt veriminde azalma, rumen hareketlerinde ve dışkı miktarında azalma
• Baş ve ayaklarda titreme ve titremeye bağlı beden sıcaklığının hafif yükselmesi
• Duyarlılığın artması böğürme bazen başı sallama, dilini oynatma ve diş gıcırdatma
• Baş bölgesi uyarıldığında dilini çıkarma
• Sallantılı yürüyüş, yerinde duramama ve kolayca düşme

2-Dönem;

• Depresyon, uyuşukluk, iştahsızlık, mermede ve gözlerde kuruma, uzun süreli dalgın bakması
• Sterno-abdominal pozisyonda yatma ve baş boyun üzerine kıvrık
• Ayağa kalkamama
• Oskültasyonda kalp seslerinin zayıf duyulması
• Dışkılama ve ürinasyonun olmaması
• Pupilla refleksinin azalması veya kaybolması
• Rumen hareketlerinin kaybolması sonucu sekonder tympani şekillenebilir
• Konstipasyon ve anal reflekslerin kaybolması
• Bu dönemde de hipotermi çoğu kez oluşmaktadır
• Sahada biz veteriner hekimler genellikle 2’inci dönemde müdahele ediyoruz

3-Dönem;

• Boylu boyunca yatış, kaslarda gevşeklik, uyarılara tepki göstermeme
• Hipotermi
• Artık kalp seslerini ve nabızı alamamaktayız ve hayvan komaya girmiştir
• Bu dönemde sağaltım geç kalırsa mutlak olarak ölüm gerçekleşir

Sağaltım – Tedavi;

[sociallocker]
• 8-12g (1g/45kg) Ca mutlaka iv. uygulanarak verilmelidir
• Hayvanın canlı ağırlığına ve süt verimine oranla Ca yeterli düzeyde vermek gerekmektedir
• İlk uygulama Ca mutlaka iv. verilmeli im. veya sc. verilmemelidir.
• Çoğunda infuzyon sırasında defakasyon ve ürinasyon görülür bu da tedaviye cevap verdiğinin en kısa ispatıdır
• İlk 24 saat sağım yapılmamasını öneremekle beraber bu durumda mastit mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır
• Ca uylumasından sonra P normal düzeye dönmekle beraber bazı olgulara fosfor da verilmelidir. Aslında laboratuar bilgileri elimizde olmadığından dolayı her doğum felci durumunda fosfor uygulanması gerekir. Hipomagnezemi şüphesi varsa Mg da verilmelidir.
• Nüks eden olgularda P, Mg ile beraber glukoz uygulanabilir.[/sociallocker]

Koruma

• Doğuma 2-3 hafta kala Ca miktarı 100-125 g. ve P 80 g aşmamalıdır
• Riskli hayvanlarda amonyum klorür veya amonyum sülfat 100g/gün katılabilir
• Doğuma yakın ya da doğumda hemen sonra 150g Ca verilebilir
• Doğuma 8-2 gün kala D3 vit uygulanabilir burada bilmemiz gereken Mg miktarı eksikse uyguladığım D3 etkisiz kalabilir