ineklerde Meme Derisi Yangısı (Udder Cleft Dermatitis). Meme derisi yangısı özellikle yüksek verimli ineklerde memenin ön bölümünde şekillenen yangısal bir durumdur. Bu lezyonlar hafif veya ciddi derecede olabilmektedir. Meme derisi yangısı olan ineklerde mastitis riski artmaktadır.
Bu hastalığın etiyoloji tam olarak bilinmemekle birlikte birçok faktörün neden olabileceği bildirilmektedir. Özellikle Sarcoptes, veya Treponema, E. coli, Staph. aureus, maya ve mantarların hastalığın etiyolojisinde etkili olduğu bildirilmektedir. Ayrıca ciddi dereceli meme derisi yangılarında Bacteroides pyogenes ve Trueperalla pyogenes’in izole edildiği de bildirilmektedir. Enfeksiyöz ajanların yanısıra meme yapısı bozuklukları, düvede aşırı meme ödemi arka bacakların özellikle ön lobu derisine sürtünmesini etkileyerek mekanik irritasyona ve daha sonra sekonder bakteriler işe karışarak, meme derisinde ıslaklık, kötü kokulu akıntıya neden olmaktadır.
Sürülerde bu hastalığın prevalansı %0-43 arasında değişmektedir. İneklerin meme derisi dermatitislerinde her zaman iyileşme olmamaktadır ve bu hastalıkta embolik pnömoni riski artmaktadır. Yapılan bir yayında aynı sürüde meme dermatitisine bağlı 2 ineğin embolik pnömoni nedeiyle öldüğü bildirilmiştir. Yine yapılan çalışmalarda meme derisi yangısı olan ineklerde mastitis, interdigital dermatitis riskinin yüksek olduğu ve bu nedenle birçok ineğin kesime gönderildiği bildirilmiştir.
Hastalığın etkili bir tedavisi yoktur. Bu amaçla önerilen bazı tedavi seçenekleri bulunmaktadır. BU seçeneklerden birincisi lezyonlu bölgenin ılık su ile temizlenmesini takiben yara bölgesine çinko ve bakır içeren yara spreylerinin püskürtülmesidir. Bir başka seçenek yara bölgesine oksitetrasiklin veya aliminyum içeren spreylerin püskürtülmesi ya da çinko içeren yara merhemlerinin kortikosteroidli bir pomadla karıştırılarak yara bölgesine sürülmesidir. Bir diğer seçenek olarak bazı meme derisi dermatitislerinin etiyolojisinde bakteri, maya, mantar gibi mikroorganizmalar rol oynadığından onlara karşı da etkili olan povidon iyot ’tur. Özellikle povidon iyot’un %0.5’lik solüsyonu yara ılık su ile temizlendikten sonra bölgeye sürülebilir. Bu tedavi seçenekleri yanısıra enzim içeren yara pomadları veya homoepatik ilaçlar da tedavi amaçlı seçenekler arasındadır. Hangi seçenek kullanılırsa kullanılsın, tedavinin 5-7 gün sürdürülmesi gerekir.
Prof.Dr. Ayhan Baştan
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi