İneklerde meme derisi yangıları durumlar, yaralar, ülserler, akneler büyük sorunlardır. Bu sorunlara bakteriler, virüsler, mantarlar, uyuz etkenleri, tahriş ediciler, güneş yanığı, soğuk yanığı sebep olabilir. Tahriş edici etmenler arasında idrar, kireç tozu, Bakır Sülfat (göktaşı, göztaşı) sayılabilir. Virüsler arasında ilk akla gelen BHV2 virüsü tarafından oluşturulan Herpes mamillis ’tir. Meme derisindeki yaralara Dermatophilosis hastalığı da sebep olabilir. Başlıca sebeplerden biri de Stafilokoklar tarafından oluşturulan ve kıl diplerinde meydana gelen Follikülitis ’tir.
Meme derisinde ülser, nekroz, yangı ve yara oluşumuna yol açan önemli bir hastalık ise Gangrenli Dermatitis veya Nekrotik Dermatitis adı verilen hastalıktır.
Gangrenli Dermatitis ineklerin meme derisi üzerinde, özellikle meme çatalında, meme loblarının arasında, memenin girintili yerlerinde, ön meme loblarının karın duvarına birleşme yerinde, meme loblarıyla uyluk bölgesi arasında nemli, kötü kokulu, ağrılı, can yakıcı, aşırı derecede kızarık yaralar ile kendini gösterir. Çoğunlukla deri lezyonlarından sarımsı bir şekilde gözlenen ‘’serum sızması’’ söz konusudur.
Meme derisindeki gangrenli dermatitis’in sebebi Treponema (Spirocheta) adı verilen mikroorganizmadır. Oksijeni az olan ortamları seven bu mikrop özellikle memenin yarık ve girintili yerlerine yerleşir. Bu etken aslında ayak hastalıklarında çokça rastlanan Digital Dermatitis (Mortellaro hastalığı = DD) etkenidir. Nekrotik Dermatitis (gangrenli dermatitis) etkeni Treponema olarak bilinse de hastalık çok faktörlüdür (multifaktöriyel). Treponemalara (Spirocheta) Trueperella pyogenes, Staphylococcus aureus, Prevotella gibi etkenler de eşlik eder.
Hastalığın hazırlayıcı sebebi çoğunlukla doğumdan sonra memelerde oluşan meme ödemi ve meme derisindeki kirliliktir.
Ödemli ve kirli memeler en küçük bir travma, çizik, tahriş ile derhal yangılanır. Bu sorun gerilmiş, şişmiş meme derisi üzerinde hızla yayılır.
Gangrenli dermatitis hastalığı dünyada hayvan refahı sorunu olarak algılanır. İneklerde süt azalmasına ve süt kalitesi sorunlarına, çoğunlukla da mastitis’e yol açar. Özellikle meme derisine yerleşen Staphylococcus aureus ineklerde gangrenli mastitis’e ya da gizli mastitis’e sebep olan bakteridir.
İneklerde Meme Derisi Yangıları Tedavisi ve Korunma
Nekrotik Dermatitis’in tedavisi mümkündür. Bilim insanları tedavide en başarılı antibiyotiklerin Oksitetrasiklin ve Linkomisin olduğunu belirtiyorlar. Meme derisinin iyotlu solüsyonlarla ya da oksijenli su (Hidrojen Peroksit) ile silinmesi, memedeki yangılı bölgelere çinko içeren merhemler sürülmesi tedavide başarı sağlıyor.
Ancak, her zaman olduğu gibi koruyucu hekimlik uygulamaları, hazırlayıcı sebeplerin ortadan kaldırılması bu konuda da en doğru ve en akılcı yöntemdir. Hastalığın ortaya çıkmaması için 2 önemli tavsiye var.
1. Meme ödemini gider.
2. Meme derisini temiz tut.
Gangrenli dermatitis sarkık memeli ineklerde, yaşlılarda, kalabalık ahırlarda, ıslak ve pis yerde yatan ineklerde çok görülen bir hastalık olduğuna göre, bu sebeplere meydan vermeyecek şekilde hareket etmek gerekir.
Meme yapılarının genetik olarak vücuda oturan şekilde olması için boğa spermalarının meme puanına (UDC) dikkat edilerek seçilmesi yerinde olur. Her zaman olması gerektiği gibi, ineklerin kuru ve temiz yerlerde yatması gerektiğini akılda tutmalıyız. Kuru dönemden başlayarak, doğru besleme, doğru mineraller ile meme ödemi oluşmasının önüne geçmeli ya da meme ödemi oluşursa, en kısa sürede gidermek için gerekenler yapılmalıdır.
Rasyona Çinko, Bakır ve İyot katılması meme derisini daha dayanıklı kılacaktır. Bu mineraller ayak dayanıklılığını da arttıracaktır. Dolayısıyla izmineral katkıları konusu ihmal edilmemelidir. Memeleri sağıma hazırlarken 1 ineğe, 1 havlu kuralına mutlaka uyulmalıdır.