ineklerde burun kanaması bazen olur. Bu kanama sadece burun kanaması tarzında olduğu gibi, ağız ve burundan kan gelmesi şeklinde de olabilir (Hemoptysis + Epistaxis).
İneklerde burun kanamasının birçok sebebi vardır. Bunlardan en ilginç olanı Vena Cava Caudalis Trombozu’dur. Vena Cava Caudalis en büyük toplardamardır. Vücuttaki pis kanı toplayarak akciğerlere temizlenmek üzere getirir. Eğer bazı sebeplerden dolayı vücutta mikroorganizmalar kana karışıp, kanda küçük yumaklar (septik tromboz) yaparlarsa toplardamar bunları da alıp akciğere getirerek, akciğerlerde yangı, şiddetli, yaygın ödem ve kanamaya sebep olur. Akciğerlerdeki kanama burundan dışarı çıkar. İlk belirti burun kanamasıdır ve hızla ölüme kadar giden bir problemle karşılaşırız.
Ortalama 3,5 gün içinde ölüm gerçekleşir. Ama, ineğin kan gölü içinde ölmüş halde bulunduğu vakalar da ortaya çıkabilir.
Bu mikrop yumaklarına Trueperella, Streptokok, Stafilokok, E.coli, Fusobacterium necrophorum gibi mikroplar karışır. Halk sarasındaki deyimle “pıhtı attı” denilebilecek bu olayın tıbbi açıklaması “septik pulmoner tromboemboli”dir.
Bunun arkasında neler var?
Asıl ilginç soru budur. Vücuttaki toplardamarlar ayak yangısı, rahim yangısı ve meme yangısı veya karaciğer apsesi gibi yangılanmış organlardan kanı toplarken bu mikroorganizmaları da alırlar.
Vena Cava Caudalis adı verilen büyük toplardamara aktarılan mikroorganizma yumakları akciğere gelir. Akciğerde çok sayıda küçüklü, büyüklü apseler oluşur.
Apselerin patlaması ile birlikte şiddetli akciğer kanaması meydana gelir.
Durumu biraz daha incelersek arkasından rumen asidozu (işkembe asidozu, laktik asidoz) çıkar. Evet, burun kanamasının başlıca sebebi asidozdur.
Asidoz (laktik rumen asidozu) mikroorganizmaların karaciğere taşınarak karaciğer apseleri oluşturmasına sebep olurlar. Karaciğerdeki irili, ufaklı apseler patlayarak mikroplu, irinli partiküller kana geçer ve kanda septik emboli (mikroplu pıhtıcıklar) oluşturan bu duruma, kan yoluyla yayıldığı ve akciğere kadar gittiği için “metastazik emboli” adı da verilir.
Görüldüğü gibi; asidoz birçok hastalığın arkasındaki sebeplerden biridir. İşte; burun kanamasının arkasından da böylece asidoz çıkabilir.
Gerçek teşhis ultrasonla, endoskopiyle ve labortauvar testleriyle konulabilir. Tedavi antibiyotik ve yangı gidericilerle yapılabilir. Fakat; çoğunlukla teşhis ve tedavi şansı vermeyen bu durum ölümle sonuçlanır. Yani; teşhis ve tedavi olanakları varsayımdan ibaret olarak kalır.
Hastalığın başlangıcında işkembe hareketlerinin durması, işkembedeki pH değerinin 4-4,5 olması, süt veriminde düşme, ineğin başını vücuduna yatırarak kendini dinler pozisyonda yatması, zayıflama, ağzını açarak soluma gibi belirtiler görülebilir.
Bu belirtiler tipik olarak burun kanaması olacağını göstermez. Hastalık ani bir kanamayla ortaya çıkabilir.
Vena Cava Caudalis trombozundan dolayı burun kanaması ve ölümü önlemek için, perde arkasındaki sebeplerin ortaya çıkışını önlememiz gerekir. Laktik asidoz, ayak yangıları, metritis (rahim yangısı) ve mastitis (meme yangısı) önlenmelidir.
Tabii ki; bu hastalıkların önlenmesi iyi bir “Sürü Yönetimi” ile mümkündür.
Burun kanamasına sebep olabilecek başka hastalıklarda vardır. Ayırıcı tanı için onların da bilinmesi yararlı olur.
Şarbon (Anthrax) hastalığı burun kanaması ile, hatta vücuttaki tüm deliklerden kan gelmesi ile ortaya çıkar. Ama; kan çok koyu renklidir ve pıhtılaşmaz. Bu şekilde ayırt edilir.
Trombositlerin (pıhtılaşmayı sağlayan kan hücrelerinin) azalmasına bağlı olarak BVD hastalığında da burun kanaması görülebilir.
Ayrıca burun içindeki tümörler, yabancı cisimler, bazı bitkilerden dolayı zehirlenmeler ve boynuz kesme burun kanamasına sebep olabilir.
Bazı durumlarda RPT (Yabancı cisim batması) burun kanaması nedenlerinden biri olarak sayılabilir.
