Hayvancılıkta karlılık artırılabilir. Hayvan yetiştiricileri arasında geniş çaplı bir kamuoyu yoklaması yapılmış olsa kanımca ezici çoğunluğu yem fiyatlarının pahalılığı, ürün fiyatlarının ucuz olduğunu gerekçe göstererek kâr edemediklerini ileri süreceklerdir. Ne var ki yetiştiricilerin çoğunluğunun bilmediği husus bilinçli yapıldığında hayvancılığın en az öteki sektörler kadar kârlı bir ekonomik faaliyet olduğu gerçeğidir.
Hayvancılıkta kârlılığı arttırıcı önlemler şöylece sıralanabilir.
Hayvancılık Yan Değil Asıldır
Hayvancılıkta kârlılığı azaltan etmenlerin başında bağımsız olarak yapılması gereken bu faaliyetin yüz yıllardır bitkisel üretimin bir yan dalı olarak görülmesi ve yapısı gereği kimi doğal riskler taşıyan bitkisel üretimin uğradığı zararların hep hayvancılıktan karşılanması gibi yanlış bir anlayış gelir. O halde hayvancılıkta kârlılığı arttırmanın öncül yolu kendi kendine yeten optimum ölçekli bağımsız işletmelerin yaygınlaştırılmasından geçer.
Hayvancılıkta Karlılık da ‘Yüksek Verime Sahip Irklar’
•Halk hayvancılığında kârlılığı azaltan diğer bir neden de üretimde kullanılan damızlık hayvanların çoğunluğunun düşük verimli yerli ırklardan oluşuyor olmasıdır. Hayvanların beslenmesinde bir yaşama payı bir de verim payı olgusu vardır. İster verimli ister verimsiz olsun tüm hayvanların normal metabolik faaliyetlerini sürdürebilmeleri için yaşama payı kadar yemi almaları gerekir. Verim payı ise hayvanların verimlerine göre arttırılması gereken yem miktarını ifade eder. Bu bilimsel veriden hareketle ve örneğin süt sığırı yetiştiriciliği söz konusu olduğundan beş adet düşün verimli inek yerine bir adet yüksek verimli inek beslemek sadece yemden değil mekandan ve sağlık harcamalarından da tasarruf sağlayarak kârlığın önemli ölçüde artmasına neden olacaktır.
Yeterli Düzeyde Ahırlar
Sağlıksız barınak olgusu hayvancılıkta kârlılığı azaltan etmenlerin başında gelir. Beton ya da kerpiçten yapılma kiremit çatılı, dar pencereleri ahırlar ve bağlamalı sistem hayvanların temiz hava ve güneş yerine amonyak, karbon dioksit gibi zararlı gazları sürekli almalarına, dolayısıyla da daha sık hastalanmalarına ve verimlerinin düşmesine neden olur. Oysa ülkemizde de giderek yaygınlaşan serbest dolaşımlı açık ya da yarı açık ağır sistemleri hayvanların güneşten ve temiz havadan daha fazla yararlanmaları sağlamak suretiyle verimliliği dolayısıyla da kârlılığı arttırmaktadır.
Yemin Uygun Temin Edilmesi
Bir hayvancılık işletmesinin girdileri içerisinde yemin payı yaklaşık %70 dolayındadır. Bu, yem ne kadar ucuza temin edilirse işletme o kadar fazla kâr edecek demektir. Eskiden yemini kendisi ucuza üreten hayvan yetiştiricileri şimdilerde yem fabrikalarının yaygınlaşmasının da sonucu olarak özellikle kesif yemi fabrikalardan pahalıya satın almaktadırlar. Oysa orta ölçekli bir işletme küçük bir yatırımla kesif yemin ucuza üretebileceği gibi, özellikle mısır silajı yaparak kaba yemi de ucuza üretmiş ve de kış boyu hayvanlarına besleyici değeri yüksek yem vermiş olur.
Hayvancılıkta Karlılık da ‘Yavru ve Süt’
Bir süt sığırcılığı işletmesinin iki temel ürününden birisi yavru diğeri de süttür. İnek gebe kalıp yavru vermezse süt de veremeyeceğinden işletme her iki üründen de yoksun kalmış olur. Öyleyse ineklerin kısır kalmamalarına ve sağlıklı memelere sahip olmalarına özen göstermek gerekir. Bir süt sığırcılığı işletmesinin kârlı olabilmesi o işletmedeki ineklerin her yıl bir yavru vermelerine bağlıdır. Hayvanlarda kısırlık olgusu bu döngüyü bozarak işletmenin kârlılığını azaltmaktadır. Kısırlık beslenmeyle doğrudan ilişkilidir. Besinlerle yeterli enerji alamayan inekler kısır kalırlar. Bu yüzden ineklerin yeterli ve dengeli beslenmeleri şarttır. Kısırlık olgularının büyük çoğunluğu doğumu izleyen ilk ay içerisinde ortaya çıkar. O nedenle doğum esnasında ve sonrasında ineklerin temiz ortamlarda bulundurulmaları son derece önemlidir. Bir ineğin üretim yönünden en önemli organlarından biri de memeleridir. Halk arasında bir inek dört memeden ibarettir söylemi sıkça tekrarlanır. Öyle ki, bir memenin çeşitli nedenlerle körelmesi demek sütün % 25 oranda azalması demektir. Bu nedenle ineklerin temiz yerlerde barındırılmasına, sağım sırasında memelerin temizlenmesine, sağımcının ellerinin ve sağım makinelerinin temizliğine özen gösterilmelidir.
Tüm bu saydığımız ve daha sayamadığımız başka önlemler hem hayvancılıkta kârlılığı arttırarak yetiştiricilerin refahına hizmet edecek hem de ulusal gelirimize olumlu katkı sağlayacaktır.