Feline Gingivitis Stomatitis, Kedilerin diş eti ve mukozalarında kronik seyreden, oldukça ciddi olan bir hastalıktır. Ağız içi yumuşak dokularında görülen ülserasyonlar ile karakterizedir. Bu ülseratif mukozadan alınan biyopsi örneğinde plazma hücreleri başta olmak üzere, nötrofiller, lenfositler, histiyositlerin yoğun bulunduğu submukozal, yangısal hücre infiltrasyonu dikkat çeker. Bu sebeple bu sendroma Lenfositik plasmasitik gingivostomatitis yani LPGS de denir. Kliniklerde sık görülen patolojilerden biri olup zayıflatıcı bir hastalıktır. Etiyolojisi ve tedavisi ile ilgili birçok araştırma yapılmıştır. Ve yapılan araştırmalarda viral hastalıklar ile yakından ilişkisi olduğu görülmüştür. Özellikle Calicivirus bu hastalıkta belirleyici rol üstlenmektedir.
Feline Gingivitis Stomatitis NEDENLERİ
Sendromun sebebi kesin olarak bilinmemekle birlikte birden fazla fazla faktörün kombinasyonu olabileceği düşünülmektedir.
- Kedilerden bazılarının dişetlerinde oluşan bakteriyel plaklara karşı aşırı duyarlılık görülmesi.
- Canlının bağışıklık sisteminin baskılanmış olması
- Viruslar: Yapılan bir araştırmada kronik gingivitisli 10 kedinin 8’inde Calicivirus ya da diğer üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olan viruslar gingival dokudan izole edilmiştir.
- Feline calicivirus (FCV)
- Feline Lösemi Virusu (FeLV)
- Feline İmmun Yetmezlik Virusu (FIV)
- Bazı kedi ırkları ise bu sendroma yatkınlık gösterir. Bu ırklardan özellikle Siyam kedileri ön plandadır.
- Çevresel faktörler de dolaylı olarak etki gösterir. Örneğin; çeşitli stres faktörleri canlının bağışıklık sisteminde baskılanmaya sebep olarak hayvanı hastalığa yatkın hale getirebilir.
KLİNİK BULGULARI
- Hayvan ağrı kaynaklı olarak ağzını dahi açmak istemeyebilir. Yemek yiyememesinin sebep olduğu anoreksi ve genel durumunun bozulması görülebilir. İştahsızlık da söz konusu olabilir. Tüm bu sebeplerden ötürü kilo kaybı görülür.
- Disfaji yani yutma zorluğu görülebilir.
- Diş eti, yutak ve dil mukozası ile özellikle palatoglossal kıvrımın lateralindeki dokularda ülseratif kanamalı lezyonlar görülür.
- Ağız içinde özellikle diş kökü etrafında ağrılı kızarık lezyonlar göz çarpar.
- Diş etlerinde çekilme, dişlerde sallanma ve hatta dişlerde düşme olabilir.
- 2 – 3 aylık yavrularda çene kemiklerinin etkilendiği hatta kırılabildiği gözlenmiştir.
- Ağızda şiddetli bir koku söz konusudur. Hayvan sahibinden özellikle bu şikâyet alınır. (Halitozis)
- Hayvanda zaman zaman veya sürekli bir salya akışı söz konusudur.
- Uzun süreli olgularda hafif anemi olabilir.
SAĞALTIM YÖNTEMLERİ
Sağaltım için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.
Tedavi genelde semptomatik olup nadiren başarıyla sonuçlanır. Hastalık kronik seyirlidir ve uygulanan sağaltım yöntemlerine yanıt alınsa dahi kalıcı bir iyileşme elde edilememektedir. Sürekli bakım ve tedavi gerektirir.
- İlk olarak bakteri plağının dişler üzerinde oluşturmuş olduğu diş taşlarını temizlemek gerekir. Bu işleme detertraj adı verilir. Kırık kökler var ise onlar çıkarılmalıdır. Sallanan dişler bulunsa dahi bunların çekimi için acele edilmemelidir. Her canlı için olduğu gibi bir kedi için de dişlerin önemi çok büyüktür. Diş ekstraksiyonu son çare olarak düşünülmemelidir.
- Antibiyotik kullanımına gidilebilir. Stomatitis ve gingivitis belirlenen kedilerde Staphylococcus, Corynebacterium, Streptococcus, Proteusmiarbilis ve Pseudomonas gibi bakteriler üretilmiştir. Bunların büyük bir kısmı bağışıklık sisteminin yetersizliğinden dolayı ortamda baskın hale gelen fırsatçı enfeksiyon yapan mikroorganizmalardır. Bu sendromda Amoksisilin ve Klavulanik asit kombine edilmiş olarak kullanılabilir. Amoksisilin ve Klavulanik asit kombinasyonunun bakteriyel enfeksiyonlara karşı geniş spektrumlu bakterisidal etkisi mevcuttur.
- Trimetoprim ve sülfadimetilpirimidin kombinasyonu
- Klindamisin (5 mg/kg)
- Prednisolon
- Siklosporin (2,5 mg/kg po q12h)
- Felin interferon (oral 0.1 MU gün)
- Azitromisin (5-10 mg/kg q24h 5-21 gün)
- Diş çekimi yapılır ise ağrıya yönelik; Buprenorfin (transmukozal 0.01-0.02 mg/kg) ve Gabapentin (5-10 mg/kg po q8-12h)
- Multivitamin tedavisi uygulanabilir.
- Clorhexidinli solüsyonlar veya ilaçlar ile ağız yıkanmalı yada mamaya katılmalıdır.
- Kuru ve sert gıdaların ağrıya sebep olacağı unutulmamalıdır, ona uygun beslenme hakkında hayvan sahibi bilgilendirilmelidir. Hayvana verilen gıdalar bol ve iyi kalitede protein içermelidir.
- Hasta sahibi hayvanında belirtilerden bir yada birkaçını görür görmez bir veteriner hekime başvurmalıdır. Geciktiği taktirde stomatitisler yaygın ve progresif bir seyre yönelir. Bu da hastalığın iyileşme sürecini ciddi şekilde etkiler.
Kaynakça
