Evcil Kuşlarda Yaralanma (Travma) birçok kuş yetiştirici bu durumlarla karşılaşmıştır. Evcil kuşlarınız kendi kendine yani olağan olarak veya kesici cisimler veya diğer hayvanların saldırıları gibi çeşitli durumlar sonucunda travmatik deri hasarıyla sonuçlanabilir. Bu durum her zaman bir sebep olmakla beraber bazen sebepsiz de oluşabilmektedir. Kuş sahiplerinin bu yazıyı okuduklarında birçok deri travması oluşumu sonucunda nasıl müdahele etmeleri gerektiğini öğrenecektir.
Travma Sonucu Görünüm
Deride yırtılma ile karın bölgesi derisinde kuluçka veya yumurtlama döneminde görülen fizyolojik değişiklikleri birbirinden ayırt etmek gerekir. Kanatlı derisi bazen şeffaf görünür ve alttaki yapılarla birlikte bir yara oluşmuş görünümünü verir. Kuşlarda deri yaralanmalarının çoğunda yara çevresindeki tüylerin kanla bulaştığı ve birbirine yapıştığı görülür. Bu durumların haricinde çiftleşme durumları da mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle erkeklerin fazla olarak bulunduğu durumlarda çiftleşme de oluşan tahribatlar daha fazla görünmektedir. Çiftleşme zamanında ki değişimleri travma durumlarında ayırt etmek için bunu gözlemlemeli ve karıştırılmamalıdır.
Evcil Kuşlarda Yaralanma Nasıl Tedavi Edilir?
Sağaltım için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.
Kuşlarda yaralanma yani travma bazıları basit yırtılma iken, ufak kesikken bazıları ise geniş yumuşak doku ve hatta kemik hasarı ile ilişkili daha karmaşık yaralanmalardır.
Tedavi planlanırken dikkat edilmesi gerekenler:
Kanatlı derisi altındaki kemik yapılara sıkı sıkıya bağlıdır fakat kaslara daha esnek bir şekilde bağlıdır. Boyun ve kasık bölgesindeki deri gevşek bir yapıda iken; gövde üzerinde ve bacaklardaki deri nispeten hareketsizdir. Bu nedenle, kuşlarda; birçok memeli türündeki deri yapısının aksine gövde ve bacaklardaki deri daha zayıf ve hareketli olduğundan, gövde ve bacaklardaki yaraları kapatmak için yapılacak operasyonlarda amaca ulaşmak daha güçtür.
Kanatlı derisinin yağlı bir deri altı tabakası vardır ve bu nedenle dikişler genellikle iyi tutmaz.
Kuşların post operatif şişkinlik, memelilerde olduğu kadar şiddetli olmadığından deriye uygulanan dikişler daha sıkı ve birbirlerine daha yakın olabilir.
Kuş heterofilleri lizozimden yoksun olduğundan kuşlarda irinleşme olduğunda lezyon genellikle kazeöz özellikte oluşur. Bu nedenle kuşlarda kontamine olmuş bir yaradaki irin kolayca drene edilmez. Bu yaraların sağaltımında drenin kullanımı önemli bir fayda sağlamaz.
Kuşlarda yarada primer kapanma gerçekleşirse, dikişler 10-14 gün yerinde bırakılabilir. Bununla birlikte primer iyileşme gerçekleşmemişse, kuşların ince epidermisi, primer cilt kapanmasının ayrılmasına neden olur. Dikişler üzerinde önemli bir yara kabuğu oluşursa, kabuğun dökülmeye hazır olma süresi haftalar alabilir. Bu nedenle kuşlardaki yara kabukları kendiliğinden dökülünceye kadar kaldırılmamalıdır.
Kuşlarda deri yırtılmasının onarımı, cerrahi müdahale gerektirebilir:
- Yara ağzı ve bölgesindeki kötü dokular uzaklaştırılır ve bölge yıkanır. Olguların çoğunda temizleme solüsyonu olarak steril tuzlu suyun kullanılması uygundur. Klorheksidin ve povidon iyot, dilüe edilse bile granülasyon dokusunun oluşumu için toksik olabilir. Bu nedenle mümkünse bu antiseptiklerin kullanımından kaçınmak gerekir.
- Yara kenarlarında gerilim olmadan birincil kapanma elde etmek için mümkün olan yerlerde mevcut deri harekete geçirilir.
- Bir temizleme yada irrigasyon sistemi ile kombine edilmedikçe diren uygulamasından kaçınılmalıdır.
- Minimal reaktif emilebilir dikişler sık aralıkla kullanılır.
- Dikişler iyileşme tamamlandığında kaldırılır.
Primer kapanma sağlanamadığında, ikinci planda deri greftleri veya transplante edilmiş doku gereklidir. Köpek ve atlar gibi memelilerde kullanılan benzer cerrahi teknikler, deri greft ve transplante edilmiş doku kullanmak gibi alternatiflerden kuşlarda da yararlanılır. Deri grefti kullanılmazsa, sekonder uygulama ile iyi bir iyileşme sağlanabilir. Bu durumda nemli yada hidrokolloid kompresler kullanılarak alttaki subkutis ve kas tabakasının kurumasını önlemek gerekir.
Böyle hastalarda post operatif bakım için agresif antibiyotik ve analjezik kullanımı mortalite oranını azaltır. Olguların çoğunda, ameliyattan sonra alan az ağrılıysa, kuş ameliyat alanına zarar vermeyecektir ve Elizabet yakalığı gerekmeyecektir. Yakalık kuşlar için stres kaynağıdır ve kuşların hareket kabiliyetini ve normal gıda ve su alımını kısıtlar. Bu yakalıklar kesinlikle gerekli olduğunda kullanılmalıdır.