Pacheco hastalığı, etken herpesviridae familyasında yer alan DNA ‘lı ve zarflı beta-herpesvirus ‘dür. Pacheco hastalığı, patojenitesinde farklılıklar gösteren farklı suşlar ile papağangillere özgü herpesvirus suşu tarafından meydana gelen bir enfeksiyondur. Diğer kanatlı türlerine bulaşma özelliği yoktur. Diğer kanatlı türlerinde görülen hepatitis inklüzyon cisimciği meydana getiren aynı herpesvirus grubuna aittir.
Başlıca yayılım dışkı ile olmaktadır. Fakat diğer vücut sıvıları da yayılmada rol üstlenmektedir. Virüs, ağız ya da hava yoluyla da bulaşabilmektedir.
İnkubasyon süresi yaklaşık olarak 7 gündür. Virüs öncelikle lenfatik dokuları, epitelyal hücreleri ve sinir hücrelerini enfekte eder. Aynı zamanda karaciğer, dalak ve böbrekte çok sayıda küçük nekroz odakları oluşturarak çoğalır.
Diğer herpes viruslarda olduğu gibi belirti göstermeyen taşıyıcı kuşlarda virüs canlı kalabilir. Stres ve bağışıklık sisteminin bozulduğu durumlarda hastalık, enfeksiyon sonrası tekrar edebilir. Enfekte kuşlar virüsu aralıklı olarak yayarlar. Bu kuşlardan bazıları sağlıklı görünüp yıllarca hastalığı bulaştırırlar.
Macaw ve Amazon ‘lar diğer papağangillere göre bu hastalığa daha hassastırlar. Evcil kuşlarda hastalık yaygındır değildir. Fakat karantina istasyonlarında veya ithal edilenlerde, taşıyıcılarla üretim yerlerine aktarabildiği bildirilmiştir.
Pacheco Hastalığı Klinik Semptomlar
Pacheco hastalığı yakalanan kuşların çoğunda ani ölümler görülür ve bu nedenle klinik belirtiler gözlenmeyebilir. Klinik olarak zayıflık, yeşil ve bronz renkte üratlar bulunduran sıvı dışkı karakteristiriktir. Merkezi sinir sistemi belirtileri oluşabilir.
Pacheco hastalığının ana belirtileri şunlardır:
- Karaciğer hasarı nedeniyle yeşil renkli dışkı
- ilgisizlik
- İshal
- Burun akıntısı
- İştahsızlık
- Şişme
- Gözlerin kızarıklığı
- Titremeler
Tanı
Karantina istasyonunda ya da yeni ithal edilmiş kuşlar ani ölümlerden, her zaman şüphelendirmelidir. Postmortem muayenede dalak ve karaciğerde çok sayıda nekrotik odak bulunur ve herpesvirüs enfeksiyonundan şüphelenilmektedir. Eğer evcil kuşlarda kilo kaybı varsa ve karaciğer dalak nekrotik odaklar da varsa, Salmonellosis ya da Tüberküloz hatırda tutulmalıdır. Ayrıca Chlamydophilosis ve Yersiniosis benzer şekilde karaciğerde soluk renkli nekrotik odaklar oluşturabilir. Fakat Chlamydophilosis de düzensiz lekeler vardır ve sarı renktedir. Yersinya ‘da ise karaciğer kadar bağırsak duvarında da granulomlar bulunur.
Karaciğer, dalak ve böbrekler genişlemiştir ve bu durum radyografi ile tespit edilebilir. Kuşlar lökositozis nedeniyle ölmediği sürece bu durumu lökopeni takip eder. Tanı, virolojik muayene ve virüs izolasyonu ile konulur. Dışkı ve doku örnekleri PCR ile herpesvirüs DNA ‘sı yönünden test edilir. Tanı için serolojik testlerden de yararlanılır. Kuş antikor gelişmeden önce ölürse yada hastalık perakut gelişirse antikor testleri negatif sonuçlar verir. Karaciğer ve dalağın histolojik muayenesi, intranuklear inkülzyon cisimciği (Type Cowdry A) gösterir.
Sağaltım
Virüs girdikten sonra sağaltımı zordur. Acyclovir ‘in parenteral yolla uygulanması denebilir. Temas eden kuşlarda vakit geçirmeden yapılan oral tedavi daha başarılıdır. İlaç uygulaması ile klinik olarak hastalık ortadan kaldırılabilir. Fakat latent enfeksiyon devam eder.
Korunma
Eğer kuşunuz Pacheco hastalığı kontrol ederse ve hayatta kalırsa, stres enfeksiyonun yeniden ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle, bu virüse sahip olduğundan şüphelenilen kuşları 1-2 ay karantinaya almak ve başka herhangi bir hayvana yayılmamasını sağlamak önemlidir.
Kuşların düzenli test yaptırması önemlidir. ABD ‘de Pacheco hastalığı için aşı uygulanmaktadır. Fakat bu aşılar Avrupa ve ülkemizde mevcut değildir. ABD kendine çalışıyor ya da bizde bu yetiştiricilik yok ya da duyarsısız. Hastalık papağandan papağana suşunu içeren inaktif aşı kullanılmaktadır. Aşılar, satış durumlarına göre üretim sezonunda veya stres durumları öncesi ve karantinaya varışta kullanılabilir. Yeterli bağışıklık 4 hafta aralarla iki deri altı enjeksiyonla sağlanır. Daha sonra yılda 1 kez uygulanır.
Bu hastalığın farklı virüs suşlarından oluşturduğu göz önüne alınırsa tek bir suşdan elde edilen aşının tüm suşlara karşı korumadığı aşikardır. Bu nedenle aşılanan hayvanlar tüm suşlara karşı korunmamaktadır.