Evcil Kuşlarda Çinko Zehirlenmesi (Toksikozu)

Evcil kuşlarda çinko zehirlenmesi (toksikozu). Çinko evcil kuşlar için birçok enzim fonksiyonu, deri sağlığı ve fertilite gibi çeşitli amaçlar için gerekli olan bir mikro mineral besin maddesidir. Metaloproteinlere bağlanarak gastrointestinal yoldan emilir ve gerektiğinde kullanılmaktadır. Fazla alınan çinko, böbrekler ve pankreas yoluyla atılır. Vücutta dolaşan miktarları pankreas ve böbreklerin homeostazisi sürdürme yeteneğini aştığında toksikoz oluşur. İntestinal kanal, böbrekler ve pankreas çinko toksikozundan etkilenen organlardır.

Etiyoloji

Evcil kuşlarda çinko zehirlenmesi (toksikozu) galvanizli metal parçacıklar, tel, bazı madeni paralar, kozmetik mücevherler vb. gibi büyük miktarlarda çinko içeren maddelerin ağızdan alınması sonucu ortaya çıkar. Bazı yazarlar bunun kronik bir zehirlenme olabileceğini öne sürse de, yazarın tecrübesine göre vücuda alınan çinko vücudun homeostatik mekanizmaları aşılmadıkça depolandığı için bu problem çinko için akut bir zehirlenmedir. Çinko alımından sonraki 1-3 gün içinde klinik belirtiler ve ölüm ortaya çıkabilir.

Evcil Kuşlarda Çinko Zehirlenmesi Klinik Semptomlar

Evcil kuşlarda çinko zehirlenmesi klinik belirtiler çinko tarafından yıkımlanan intestinal kanal, böbrek ve pankreas ile ilgilidir:

• Çinko içeren partiküllerin gastrointestinal sistemi irritasyonu, ileus (kursak stazı), kusma ve diyare olarak görülen enteritis ile sonuçlanır.
• Böbrek yıkımı genellikle çok belirgin olan poliüri ve polidipsi ile sonuçlanır.
• Pankreas yıkımı ileus ve kusmaya neden olur.

Sonuç olarak, etkilenen birçok kuşta akut başlayan bir polidipsi, poliüri ve sıvı ile kursak genişlemesine ilişkin belirtilerin klinik belirtiler ortaya çıkar. Pasif regürgitasyon sıklıkla kursağın palpasyonu ile ortaya çıkarılabilir.

Çinko toksikozlu evcil kuşlar çoğunlukla ölü olarak bulunur. Nekropside genellikle iyi beslenmiş bir vücutta yaygın viseral gut ve soluk, şişmiş böbrekler görülür. Bununla birlikte, bu durum çinko toksikozu için patognomonik değildir.

Evcil kuşlarda çinko zehirlenmesi atfedilen tüylerde yıkıma neden olan davranışlar ve nörolojik işaretler gibi diğer klinik semptomlar bu toksikoz ile ilişkilendirilemez ve bu çinko zehirlenmesi ile tutarlı klinik işaretler olarak kabul edilmez.

Teşhis

Evcil kuşlarda çinko zehirlemesi durumunda teşhis klinik semptomlar ve büyük miktarlarda çinkoya erişim hikayesi, çinko toksikozu için kesin bir tanı nedenir. Biyokimya bulguları tipik olarak yüksek ürik asit ve amilaz seviyelerini içerir. Daha Önce de belirtildiği gibi çinko seviyelerini ölçmenin tanı koymadaki değeri şüphelidir. Papağanlardaki normal plazma çinko değerleri <30,6 pmol/l (2,00 ppm) olup, bununla birlikte cockatoos ve eclectus papağanlarında daha yüksek olabilir (38.2-45 .9 pmol/l; 2.5-3 ppm). Bununla birlikte kan çinko seviyelerinde doğal bir diürnal varyasyonun yanı sıra rahat olmayan veya stres altındaki kuşlarda hafif bir yükselme vardır. Posmortem muayenede çinko düzeylerinin en iyi tanımlandığı doku pankreastır.

Normal seviyenin 4 veya 5 katı büyüklüğündeki yükselmeler çinko toksikozunu düşündürürken, hafif yükselmeler yanlış değerlendirme ile sıklıkla çinko toksikozu olarak yorumlanabilir. Kritik klinik belirtiler gösteren bir kuşun kursak, proventrikülüs ve ventrilcülündeki metalik partikülleri gösteren radyografiler çinko toksikozu tanısını güçlendirir. Biyopsi veya nekropsiden alınan histopatolojik bulgular sıklıkla pankreatik nekrozis ve renal nefrozisi (böbrekde dejeneratif, yangısal olmayan lezyonlar) gösterecektir.

Sağaltım

Sağaltım için mutlaka Veteriner Hekim ‘inize başvurun. Burada yazılan tedaviler bilgi amaçlıdır. Burada verilen bilgilerle tedavi edilmeye çalışılan hastanın oluşabilecek olumsuz tüm sonuçlar için hiçbir sorumlukluk kabul edilmez.

Evcil kuşlarda çinko zehirlenmesi belirtili kuşların çoğu ileri derecede kötüdür. Tam tanı konumdan destekleyici sağaltım mutlaka başlatılmalıdır.

Tedavide 5 durum ele alınmalıdır.

1.Destekleyici Tedavi

Diazepam yolu ile Konvülzyonların kontrolü ilk önceliktir. Bazıları kusma ve poliüri’ye sahip olacağından, sıvı yetersizliği giderilmelidir. Kusma gösteren evcil kuşlarda sıvılar parenteral yolla verilmelidir. Genel anlamda yapılan bakımda, ısıtma, oksijenizasyon, nemin arttırılması ve sessizlik gereklidir. Eğer merkezi sinir sistemi belirtileri varsa, tünek seviyesinin düşürülmesi yada tüneklerin kaldırılması düşünülebilir.

2.Şelasyon Tedavisi

Edetate kalsiyum disodyum (CaEDTA) kas içi yolla uygulanmalıdır. Penicillamine yada diğer kombinasyonları verilebilir. Şelasyon sağaltımı, toksikasyon belirtileri çözülene kadar kullanılır. CaEDTA, memelilerde böbrek hasarı oluşturabilir. Bu nedenle tedavi 5 gün sürdürülür, 2 gün ara verilir ve gerekirse devam ettirilir. Bununla birlikte 10 gün süreyle devam ettirilebilir ya da belirli günlerde 10-14 gün süreyle kullanılabilir. Olağan olmamakla birlikte, oral penicillamine sağaltımı 36 hafta boyunca sürdürülebilir.

3.Partiküllerin Uzaklaştırılması

Endoskopi ve cerrahi girişim, evcil kuş şelasyon sağaltımı aldıkça ve ilerleme gösterdikçe ertelenebilir. Küçük partiküller geçebilir (7 günden sonra radyografi ile tespit edilebilir). Mineral yağ, fıstık yağı, mısır yağı, sodyum sülfat, magnezyum sülfat veya hacimli laksatifler, sindirim sisteminden küçük parçaların geçişine yardım etmek için kullanılabilir. Oluşan ishalin sağaltımını yapmak gerekebilir.

4.Cerrahi Uygulama

Hastanın durumu stabil olduktan sonra, cerrahi yada endoskopik yolla partikül uzaklaştırma yapılabilir. Endoskopi girişi, hastanın büyüklüğüne bağlı olarak oral yada ingluviotomi yoluyla yapılabilir.

5.Gavaj

Gavajla partikül uzaklaştırılma uygulaması fazla güvenilir değildir. Sıvı aspirasyon tehlikesi vardır ve hastanın fizyolojik olarak stabil olması gereklidir. Hasta anesteziye alınır ve entübe edilir. Kuşun arka kısmı kaldırılır, baş ve boyun aşağıya doğru tutulur. Vücut ısısında serum fizyolojik ile ventriculus’u yıkamak mümkündür (Hipo ya da hipertermi akılda tutulmalıdır). Yıkama sonrası partiküller toplanır ve radyografi ile karşılaştırılarak doğrulanır.

Korunma

Çinkoya erişimi sınırlamak, açıkça Önemli bir Önleyici tedbirdir. Yeni kafes üzerindeki çinko içeren metalik etiketler veya pullar bakımından incelenmelidir. Aşırı galvanizleme telin seyreltik asetik asitle (ör., sirke) yıkanması ve daha sonra paslanmasını önlemek için telin boyanmasıyla giderilebilir.

Kaynaklar