Enzootik Pneumoni
Enzootik Pneumoninin Etiyolojisi;
Primer etkenler başlıca Mycoplasmalar olup, belki de en önemlisi Mycoplasma bovis’ tir. Primer etkenlerde diğer önemliler Parainfluenza 3, BRSV (Bovine Respiratorik Syncital Virus), BVD (Bovine Viral Diarrhea) ve IBR (Enfeksiyöz Bovine Rhinotracheitis) viruslarıdır. Daha az önemli olan etkenler rhinovirus, adenovirus, reovirus, enterovirus ve bovine coronavirus dur. Sekonder etkenler başında ise Pasteurella multocida ve Mannheimia haemolytica olurp, diğerleri ise Streptokoklar, Staphilokoklar, Arcanobacterium pyogenes, Histophilus somni, Fusobacterium spp ve son olarak da Chlamydia’ lardır.
Enzootik Pneumonin Epidemiyolojisi;
Bütün dünya da yaygın olup, buzağı yetişriciliğinin başlıca problemlerinden biridir. Buzağı ölümlerin %30-50′ sini oluşturduğundan ve canlı ağırlık kazancının %7 azalmaya yol açtığından ekonomik önemi çok daha büyüktür. En sık olarak 2-5 aylık sütçü veya kalabalık besi buzağılarında görülür. Hastalıkorbidi özellikle kış aylarında ahır havalandırmasının yetersizliği, rutubetin fazla olması, ahırın kalabalık olması, kış aylarında ani hava değişimleri, kötü beslenme ve ahıra yeni hayvan getirilmesi hastalığın ortaya çıkmasında önemli rol oynarlar. Enzootik pneumonide bulaşma solunum yolu ile olur. Morbidite %100′ u ulaşabilir. Ölüm oranı %5′ den az. İnkubasyon süresi 5-7 gündür.
Semptomlar;
Mycoplasma Pneumonileri;
- Mycoplasma bovis ani olarak başlayan şiddetli dispne, ateş 39,7-40.5 ve sağaltıma rağmen hızlıcı bozulma ile karakterize
- Kuru öksürük
- Kronik durumlarda beden sıcağlığı normal kalp frekansı ve iştah normal, solunum genellikle yüksek
- Hafif mukoprulent burun ve gözyaşı akıntısı
- Oksültasyonda özellikle anterior ve ventral loplarda hırıltı, çıtırtı ve ıslık seslerinin duyulması
- otitis ve poliartritis ile komplike olabilmekte
Viral Olaylar;
- Orta derecede ateş 40-40.5
- İştahta azalma
- Solunum sayısında artış ve dispne
- Seröz ve küçük miktarlarda mukopurulent akıntı
- Kuru ve sert öksürük
Bovine Respiratorik Syncital Virus (BRSV) da;
- Buzağıların % 80-90 nın başlayan ani pneumoni
- Ağız açık, köpüklü salivasyon, hırıltılı ekspirasyon, subkutan amfizem
- Anterior loplarda gürültülü solunum sesleri, Bronchiolitise bağlı hırıltılı ve gıcırtılı sesler, akciğer dorsalinde amfizeme bağlı çıtırtılı ve gürültülü sesler
- Penumotoraks ile komplike olabilmesi
Sekonder bakteriyel etkenlerle komplike olduğunda;
Ateş yüksek, dispne, hırıltılı solunum, toksemi bulguları, bronkopneumoniye bağlı sertleşmiş güültülü ve çıtırtı sesleri, bazen pleural sürtünme sesleri, perküsyonda ön ventral loplarda matitenin saptanabilmesi.
Enzootik Pneumonin Sağaltımı;
[sociallocker]- İlk olarak hastaların ayrılması ve ahır şartlarının düzeltilmesi
- Mycoplasma olayların da özellikle;
Oksitetrasiklin, florfenikol, tilmikosin, tulatromisin, tylosin, eritromisin, enroflaksasin, danafloksasilin, spektinomisin, spiramisin, valvemulin tercih edilmelidir
- NSAID (Non-Sterodial Antienflamatuar) olarak, fluniksin meglumine, aspirin, karprofen, ketoprofen, naproksen, meloksicam kullanılabilir.
- Şiddetli solunum güçlüğünde gerektiğinde deksamethason
- Asetil sistein gibi ekspektronlar kullanılmalı
- Antihistaminik, tripelenamine 1mg/kg kullanılabilir
Korunma;
Hazırlayıcı faktörlern kaçınmak, pazar gibi sirkülasyonun ve giriş çıkışların çok olduğu bölgelerden hayvan almamak, ahırında uygun havalandırma sağlanmalı, Mycoplasma ile enfekte sütlerin içirilmemesi ve ayrı biberon kullanılması, Aşırı kalabalıklardan sakınılmalı, Buzağılara PI3 ve BRSV içeren aşılar kullanılmalı, Pasteurella aşısı ile aşılamak hastalık insidansını azaltır.[/sociallocker]