Emziren Köpek Nasıl Beslenmelidir? (Laktasyon Dönemi)

Emziren Köpek Nasıl Beslenmelidir? tüm köpek sahiplerinin merak ettikleri bir konudur. Köpeğiniz doğum yapmıştır. Yavrularına bakma zorunda, onlara süt sağlamalı ve kendisinin bu tüketim karşısında yeterli düzeyde beslenmesi gerekiyor.

Laktasyondaki yani doğum sonrası beslenmenin, gebelik süresince uygulanan beslenme rejimine benzeyen tarafları olduğu gibi farklı tarafları da bulunmaktadır. Doğumu takiben yem veya mama tüketimi süratle artar. Bu artış 5. haftaya kadar yaşama payının 3 katına veya biraz daha fazlasına ulaşır. Bu artışın sebebi ise sütün kompozisyonunda saklıdır.

Ortalama ağırlıkları 320 g olan 5 yavruyu emziren köpek günlük süt sekresyonu yaklaşık 200 kcal enerji içeren 150 ml kadardır. Doğum sonrası dönemde ilk 4 haftası boyunca, bu dişi köpeğin günlük toplam süt sekresyonunun kalorik değeri her 8 günde bir ortalama 200 kcal artmaktadır. Böylece laktasyonun pik döneminde bu dişi köpek 600-800 kcal arasında değişen kalori değerine sahip süt salgılar.

Genel bir kural olarak dişi köpeğin normal diyetine ilaveten yavruların her 450 g ağırlıkları için 100 kcal enerjinin diyetle anneye verilmesi gerekir. Annenin diyetle yeterince enerji alamaması, köpeğin süt sekresyon miktarını etkileyeceği gibi iyi düzenlenmemiş dengesiz bir yemin verilmesiyle de sütün kalitesi bozulmaktadır. Gebe ya da laktasyondaki bir köpeğin kalori gereksinimi belirlenirken ya da diyette bulunması gereken kalori hesaplanırken; çevre ısısı, köpeğin aktivitesi, bazal metabolizma, yavruların sayısı ve büyüklüğü ile dişi köpeğin ağırlığı göz önüne almalıdır.

Tabloda gösterilen besin maddeleri miktarlarından diyette bulunması gereken besin maddeleri miktarları, örneğin protein miktarı 1 litre süt için, hesaplanabilir. Köpek sütünde protein yoğunluğu ırklara göre değişiklik göstermekle birlikte ortalama % 8’dir. Bu da 1 litrede 80 g proteine karşılık gelmektedir. Diyetteki proteinin sindirilme oranı ise köpeklerde % 80′ dir. Gıda proteinlerinin süt proteinine dönüşümünde ise bu oran % 60 ‘dır. Sonuç olarak emzirmekte olan bir köpeğin 1 litre süt üretimi için 135 g sindirilebilir proteine gereksinim duyulduğunu söylemek hatalı olmaz. Vitamin ve mineral madde gereksinmelerinin karşılanmasında da benzer mantık kurulmalıdır. Emziren köpek salgıladığı sütle bu besin maddelerini kaybetmektedir. Onun içinde gıdalardan bu besin maddelerini alması gerekir. vitamin ve mineral madde ihtiyaç miktarları yaklaşık olarak emziren köpek de büyüme sürecindeki yavrularda olduğu gibi yaşama payının iki katıdır. Doğumu takiben 4. haftada laktasyon pike ulaşır sonra da düşer, dolayısıyla besin maddeleri gereksinimleri de azalır. Laktasyon sırasında vitamin ve mineral madde gereksinmeleri kısmen vücut depolarından karşılanır. Bunun için laktasyon bitiminden sonrada bir süre daha köpeklerin tükettikleri yemlerde besin maddeleri düzeyleri yüksek seviyede tutulmak suretiyle harcanan vücut besin maddeleri depolarının yerine konulmasına gayret edilir. Şekilde 6-8 yavrulu bir dişi köpeğin gebelik ve laktasyonda besin maddeleri gereksinimi gösterilmiştir.

Bu dönemde diyet değiştirilmesine gerek olmamasına rağmen günde iki öğün yem verilmesinde yarar vardır. Kilo kaybına fırsat verilmemesi ve iyi bir süt veriminin sürdürülebilmesi için bu önemlidir. Laktasyon sırasında tüketilen yem miktarı hamile köpeklerin döneminde tüketilenin 2 veya 3 katıdır. Kuru yemlerin köpeklere verilmeden önce ıslatılmasında yarar vardır. Köpeklerin bütün bunlara rağmen tükettiği yem miktarında bir artış görülmüyorsa iyi bir vücut kondisyonu ve süt verimini temin etmek açısından % 10-15 düzeyinde et diyete ilave edilebilir. Böylece anne köpeğin iştahı artar ve süt üretimi stimüle edilir. Aşırı bir vitamin ve mineral yüklemesine ise gerek yoktur.

Doğumu takiben ilk gün emziren köpek anneye yiyecek verilmez, yalnız bol, temiz , taze ve çok soğuk olmayan içme suyu yeterlidir. Annelere sırasıyla; yaşama payı gereksiniminin ilk hafta 1.5 katı, ikinci hafta 2 katı, üçüncü hafta 2-3 katı yiyecek verilir. Diyetin enerji düzeyinin laktasyon döneminde 427 kalori/100 g olması annenin ağırlık kaybını önler. Dört ve daha fazla yavru emziren köpek ve enerji düzeyi 310 kalori/100 g olan diyetleri tüketen annelerde ise ağırlık kaybı kaçınılmazdır. Gebe ve emziren köpek için beslenme rejimleri birleştirildiği zaman ortaya çıkan tablo şöyledir.

Emziren Köpek İçin Durum Tablosu

Gebeliğin sonunda, iyi beslenen bir anne adayının ağırlığı, çiftleşme öncesi ağırlığının % 5-10 üzerine çıkar. Bu nedenle;

• besleme programının temelini kaliteli, ticari hazır yemler oluşturmalıdır,
• enerji gereksinmesi gebelikte normal dönemlerden % 20 daha fazladır,
• gebelik ve laktasyon döneminde haftada 2-3 defa 1-2 gr taze karaciğer/kg canlı ağırlık verilmesi gerek bilinen besin maddeleri ve gerekse bilinmeyen büyüme faktörleri içermesi bakımından faydalıdır,
• gebelik ve laktasyonda annenin diyetindeki protein düzeyinin % 2-3 arttırılması özellikle süs köpeklerinde yavruların daha güçlü ve sağlıklı olmasını sağlar,
• laktasyon döneminde kalori yoğunluğu yüksek olan besleyici, dengeli yemler verilmelidir,
• emziren dişilerin yemleri 2-3 öğünde verilmelidir. Köpekler günde 1-2 kez beslenecek olurlarsa, yaşama payını aşan bu aşırı tüketim sindirim sistemine fazladan bir yük getirir,
• üç ve daha fazla yavrusu olan anneler ile aşırı duyarlı ve sinirli olan anne köpeklerde diyetin kalorik yoğunluğunun arttırılmasına ayrıca özen gösterilmelidir,
• kalsiyum: fosfor oranının 1.2:1 düzeyinde devam ettirilmesi bu mineral besin maddelerinden maksimum yararlanmayı sağlar. Kaliteli ticari karma yemle beslenen köpeklerde ayrıca bir Ca ve P katkısına gerek yoktur. Ancak çok ve büyük yavruları olan ve ağır bir laktasyon dönemi geçirmekte olan anneler için diyete başta kalsiyum ve fosfor olmak üzere tüm mineral madde ve vitamin katkıları yapılabilir,
• D vitamini ilavelerinde aşırıya kaçmamaya özen gösterilmelidir,
• süt emen yavrularda hemorajinin görülmesi hipoprotrombinemi ‘yi akla getirmelidir. Hemorajiye karşı 0.01-0.1 mg K₁ vitamininin koruyucu etkisi vardır,

Dört -beş yavrusu olan ve emziren anneler için diyet % 28-30 protein ve % 20-25 yağ kapsamalıdır. Böylece enerji ve protein gereksinimi karşılanmış olur. Yüksek düzeyde protein ve yeterli B vitamini kapsayan diyetler süt sekresyonu için yararlıdır.

Emzirme 6 hafta kadar sürer ve bunun sonunda yavrular annelerinden ayrılır.

Yararlınan Kaynaklar

• Köpek ve Kedi Besleme Beslenme Hastalıkları ve Klinik Besleme, Prof.Dr. Ahmet Ergün Doç.Dr. Hakan Muğlalı, Genç Büro, Ankara 1998, 101-104.
• Bölükbaşı, F., 1989: Fizyoloji Ders Kitabı. A.Ü. Basımevi. Ankara.
• Burger, |.H. Ed., 1993: The Waltham Book of Companion Animal Nutrition. Pergamon Press. Oxford
• Burger, |.H. & Johnson, J.J.,1991: Dogs large and small: the allometry of energy requirements within a single species. J. Nutr. 121: 18-21
• Burger, |.H. & Rivers, J.P.W. Ed., 1989: Nutrition of the Dog and Cat. Waltham symposium. 7. Cambridge University Press. Cambridge
• Ensminger, M.E.& Olentinei C.Jr., 1978: Feeds and Nutrition Complete, First ed. The Ensminger publishing Company. California
• Finke , MD. 1991: Evaluation of the energy requirements of edult kennel dogs. J. Nutr. 121:22-28
• Heyes, K.C., Carey, R.E. & Schmidt, S.Y., 1975: Retinal degeneration associated with taurine deficiency in the cat. Science.188:949-9S1
• Hilton, J.W., 1996: Nutrition Requirements of Cats and Dogs. Pets Foods & Feeding. Feed Industry Red Book. Eden Prairie, Minesota
• Kienzle, E. & Wilms,E.S., 1993: Investigations on dietary treatment of struvite urolithiasis: 2.InfIuence of ammonium chloride and carbonates on acid-base and mineral balance of cats. Deutsche-‘ Tierarzliche-Wochenschrift.100:10,399-405
• Kienzle, E. & Wilms,E.S.,1994: Struvite diets in cats: effect of ammonium chloride and carbonates on acid base balance of cats. J. Nutr. 124:12 suppl,2652-2659
• Krestel-Rickert, D.H., 1987: Pet Nutrition & Care Research, Ralston Purina Comp. Missuri
• Leibetseder, J., 1979: The Nutrition of the dog. Roche., F.Hofmann-La Roche & Co.Ltd, Basel, Switzerland
• Lewis, L.D., Morris, M.L. & Hand, M.S.,1987: Small Animal Clinical Nutrition.3″‘ ed. Mark Morris Associates. Topeka Kansas
• Lewis, D.L. Morris, M.L. & Hand, M., 1989: Small animal clinical nutrition III, 1989. Mark Morris Associates TOpeka Kansas
• Markwell, P.J., 1994: Applied Clinical Nutrition of the Dog and Cat. Pergamon Press. Oxford
• Maskeli, I.E. & Johnson, J.V.,1993: Digestion and Absorbtion.3.chap. In The Waltham Book of Companion. Animal Nutrition. Ed. Burger,l. Pergamon press. Oxford
• Maynard,L.A., Loosli, J.K., Hintz, H.F. & Warner, R.G.,1979: Animal Nutrition. McGraw-Hill publications. New York
• Meyer, H., Kienzele, E. & Edney, A.T.B., 1990: Nutrition, Malnutrition and Dietetus in Dog and Cat. British Veterinary Association, London
• Morris, LG. & Rogers, O.R.,1978: Arjinine: an essential amino asid for the cat. J. Nutr. 10821944′ 1953
• Muğlalı, Ö.H., 1998: Köpek ve kedinizde Bovine Spongioform Ensefalopat’ı (BSE=DeIi Dana Hastalığı) görülebilir mi?. Dayanışma, 1:27-28
• National Research Council, 1985: Nutrition Requirements of Dogs. Revised ed. National Accademy Press, Washington DC,
• National Research Council, 1986: Nutrition Requirements of Cats. Revised ed. National Accademy Press, Washington DC,
• O’Farrel, V., 1992: Manuel of Canine Behaviour, KCO Worthing West Sussex
• Ramsos, D.R. Palmer, H.J., Muiruri, K.L. & Bennik, M.R., 1981: Influence of a low carbohydrate diet on performance of pregnant and lactating dogs. J. Nutr. 111:678-689
• Rivers, J.P.W., Frankel, T.L. Juttla, s. & Hay, A.W.M., 1979: Vitamin D in nutrition of the cat. Proc. Nutr. Soc. 38: 36A
• Ruckeb.U.Y.,1991: Physiology of Small and Large Animals. P.C.Decker Inc. Philedelphia
• Schilt, H.L., 1987: Nutrition & Manegement of Dog and Cat. Purina. Ralston Purina Company, Missuri
• Simpson, J.W., Anderson, R.S. & Markwell, P.J., 1993: Clinical Nutrition of the Dog and Cat. Blackwell Scientific Publication. Oxford
• Sousa, C., lhrke, P. & Reionke, A., 1983: Generic dog food and skin disease. JAVMA. 182:198199 .
• Thorne, C. Ed., 1992: The Waltham Book of Dog and Cat Behavıour. Pergamon Press. Oxford
• Wills, JM. & Simpson, K.W., 1994: The Waltham Book of Clinical Nutrition of the Dog and Cat . Pergamon Press. Oxford