Deniz hıyarı, adının çağrıştırdığı gibi bir bitki değil, derisidikenlilerden omurgasız bir deniz hayvanıdır. Yeryüzündeki bütün deniz ve okyanuslara dağılmış 1200’den fazla türü bulunmaktadır. Denizhıyarlarının okyanuslar ile birlikte çoğu sığ sularda, garip görünümlü olan bazı türleri ise derin sularda yaşamaktadır. Besince zengin olan canlıların bazı türleri yenilebilir ve pek çok ülkede lezzetli bir gıda olarak yer aldıklarından, ticari öneme sahiptirler hal böyle olunca yoğun olarak toplanırlar. Deniz hıyarı dünyada en az 1000 yıldır avlanmaktadır. Çin, Hong Kong, Güney Kore, Singapur ve Japonya’da çiğ, kurutulmuş ve kaynatılmış olarak tüketilmektedir. Ülkemize de Deniz Patlıcanı olarak da bilinen bu canlıların 12 türü vardır. Bu türlerden ekonomik öneme sahip olanlar Holothuria tubulosa, Holothuria polii, Holothuria impatiens, Holothuria mammata ve Stichopus regalis türleridir.
Deniz hıyarı denizlerin solucanı / kurdu olarak bilinirler. Deniz kirliliği konusunda adeta filtre görevi yaparlar, bir nevi denizlerin çöpçüsüdürler. Araştırmalar bir denizhıyarının bir senelik zaman zarfı içerisinde ortalama 150 ton deniz kumunu temizlediği ortaya çıkarmıştır. Deniz Hıyarları hem beslenme hem de hareket aktivitesiyle, anaerobik koşulların oluşmasını engelleyerek ortam koşullarını iyileştirir ve tür çeşitliliğinde artışa neden olur. Bazı bölgelerde denizhıyarının bulunmayışı, deniz tabanının katılaşmasına neden olabilmekte, bu durum diğer bentik ve gömülü yaşayan canlılar için gerekli habitatın yok olmasına neden olabilmektedir.
Deniz Hıyarlarının özellikle son beş yıldır çok hızla artan ihracatı bu ürüne olan ilgiyi de artırmıştır. İhracatın artmasının önemli bir nedeni de Kuzey Ege Denizi’nde avcılığın serbest bırakılmasıdır. Denizlerin geleceği adına son derece önemli olan bu canlilar maalesef son yıllarda kontrolsüz avcılık tehlikesiyle karşı karşıya bırakılmıştır. Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından kontrolü gerçekleşen, dalma yöntemiyle toplanmasına izin verilen denizhıyarlarının, “Su Ürünleri Ruhsat Teskeresi” olmayanlar için toplanması yasaktır. Yasak olmasının sebebi, su altındaki yaşamı ciddi bir şekilde etkileyecek olmasıdır. Günümüz de Marmara Denizi’nde avcılık yasak olmasına rağmen yoğun olarak kaçak yollarla yapılmaya devam etmektedir.
Deniz hıyarı gibi canlılar, deniz ekosistemini onaran dolayısıyla deniz kirliliğini engelleyen faktörlerdendir. Ülkemizde son günlerde yazılı ve görsel medyada çokça yer alan ve gördüğümüz zaman içimizi cız ettiren müsilaj (deniz salyası) gibi sorunların olmaması için kontrolsüz avlanmanın önüne geçilmeli denetim sürecinin eksiksiz bir şekilde ortaya konması gerekmektedir. Aksi durumda deniz ekosisteminin çöküşünü biraz daha hızlandırmış oluruz. Hayat felsefemizi Doğaya Saygı üzerine inşa ettiğimiz de bu sorunların hiç birisiyle karşılaşmayacağımızdan emin olabilirsiniz.
Kaynakça
