Buzağılarda Sütle Besleme Döneminde Kullanılan Çeşitli Besleme Metotları
1. Tam Yağlı Sütle Besleme
Genel bir kural olarak buzağının itibaren en az 2 haftalık olana kadar mutlaka tam yağlı süt almalı gerekmektir. Damızlık olarak buzağılar için bu süre 1 ay olmalıdır. Süt emme döneminde buzağılara içirilmesi gereken toplam süt miktarları farklılıklar göstermektedir. Burada buzağı büyümenin ekonomik olması ve buzağı ihtiyacı olan besin maddelerinin tam olarak verilmesi esas olarak alınmıştır. Genellikle buzağıların sindirim sistemi 3-4 haftalık olduğunda kesif yem ve iyi kaliteli kuru otu sindirebilecek duruma gelir. Son zamanlarda bazı araştırmalar sonucunda kaliteli kuru otun 40 günlükten önce verilmemesi gerektiği de söylenmektedir. Bu durum hala tam olarak netlik kazanmış değil. Kesif yem ve iyi kaliteli kuru ottan sağlanan protein sütten sağlana nazaran daha ucuzdur. Yine de buzağı en az 3-4 hafta sütle beslenmesi gerekmektedir. Literatür olarak her ne kadar böyle olsa da sütten kesilme zamanı bence 45 günlükten önce olmamalıdır.
2. Yağlı + Yağsız Sütle Besleme
Kolostrum içirme dönemim takiben ikinci haftadan itibaren uygulanan buzağı büyütme yönteminin bu yöntemde yağlı süt her geçen gün azaltılarak verilirken, yağsız süt miktarında artış yapılmalıdır. Kesif yem uygulaması ise buzağının günde 1.5- 2 kg tüketimi söz konusu oluncaya bu beslemeye devam edilir. Günlük kesif yem tüketiminin belirli miktara ulaşmasıyla rumen gelişimi tamamlanmış olur. Şüphesiz kesif yemle birlikte kuru ot tüketiminin de dikkate alınması gerekmektedir. Buzağılara silaj ve suca zengin yemlerin verilmesi tavsiye edilmez. Verilmesi durumunda rumenin büyümesine ve gebeş karın olmasına olanak sağlamış olursunuz.
Buzağıların büyütülmelerinde uygulanan yöntemlerde ekonomik koşullar büyük önem kazanmasına rağmen, buzağının gelişimin de yakından izlenmesi gerekir. Özellikle dönemin sonuna doğru içecek olarak yağsız süt içirilmesinde ya buzağıya yağlı süt içeriğinde bulunan etkicil maddeleri yağsız süte katarak veya kesif yem karmasına katarak vermek gerekir.
3. Yağsız Sütle Besleme
İşletmede yağsız süt temini mümkün ise kısa sürede yağlı sütle beslemeden yağsız sütle beslemeye geçilmesi yerinde olur. Yağsız süt içen buzağılar yağlı süt içenlere göre yağsız sütle geçme dönemlerinde daha az büyüme hızı gösterirler. 18-20 aylık olduklarında, tamamen yağlı sütle beslenenlerle eşit vücut büyüklüğüne ve verim kapasitesine ulaşırlar. Buzağıya verilecek yağsız süt krema makinasından alınır alınmaz henüz ılıkken kullanılmalıdır. Hemen kullanmak mümkün değilse sonrasında 32 -38 dereceye kadar ısıtılmalıdır.
Buzağılar büyüdükçe yağsız sütün ılık olarak verilmesi başlangıçtaki önemini kaybeder. Yine de her gün ve her öğünde aynı sıcaklıkta vermek doğru olur.
Buzağının canlı ağırlığına bağlı olmak üzere, 2-4 haftalık olduklarında yağsız süte artırılabilirler. Yağlı sütten yağsız süte geçiş tedrici yapılmalıdır. Böylece yaklaşık olarak bir haftada tamamen yağsız sütle beslemeye geçilebilir. Tamamen yağsız sütle beslemeye başladıktan sonra yağsız süt miktarı yavaş yavaş artırılarak günde 6-7 kg ‘a kadar ulaşabilir. Bu arada dikkat edilmesi gereken husus buzağılar buzağılar 1.5 aylık olmadan bu düzeye ulaşmamalıdır. Buzağı 1.5 ay olduktan sonra içebildiği kadar yağsız süt vermenin mahsuru yoktur. İşletmede fazla miktarda yağsız süt süt temini mümkün değilse buzağıya verilen günlük yağsız süt miktarı 4.5 kg da tutulurken buzağının bunun dışındaki ihtiyacı kuru ot ve kesif yemle sağlanabilir. Böyle bir beslemeye 6 ay devam etmek mümkündür. Sağım hayvanlarında yağsız süt miktarı daha az ise hayvan 2-3 aylık olduğunda sütle beslemeye son verilerek buzağı büyütme yemi ile beslemeye geçilir.
Yağsız sütle besleme yönteminde yağsız süt yerine çok sulandırılmış taze ayran da kullanılabilir. Buzağı başlangıç yemi için kurutulmuş peynir suyu ve yağsız süt tozu da oldukça değerli maddelerdir.
4. Az süt ve buzağı başlangıç yemi
Yağsız süt, ayran, peynir suyu, süt tozu sağlama imkanları sınırlı olan ve sütün iyi fiyatla pazarlanabildiği yerlerde buzağı büyütmede daha çok bu metod kullanılır. Metodun esası tam yağlı süt ve buzağı başlangıç yemini birlikte vererek buzağıların büyütülmesi ve hayvanın gelişme durumuna göre 1.5-2 aylıkken sütten kesilmesi temeline dayanır. Buzağılara buzağı başlangıç yemlerinin doğumdan sonraki birkaç gün içerisinde verilmeye başlanması gereklidir.
Buzağı başlangıç yemlerinin tüketilmeye başlaması ile rumen bakteri ve protozoa sayı ve türünde artışa yol açarak rumen gelişimine stimüle edilmesini sağlar. Rumen bakteri ve protozaları buzağı başlangıç yemleri üzerinde hızla gelişerek uçucu yağ asitlerinin (asetik, propiyonik ve butirik ) üretilmesine neden olurlar. Rumen fermantasyon ürünü olan bu asitler buzağılar için besin maddesi temin eder. Buzağılar sütten kesilmeden önce uygun rumen gelişiminin bir göstergesi olarak şekilde günde 500 ila 750 g civarında buzağı başlangıç yenilerinden tüketiyor olması gerekmektedir.
Yalnız metodun başarısı buzağıların sütten kesilmeden önce kesif yem ve kuru otla beslemeye gayet iyi alışmış olmalarına bağlıdır. Hayvan 1.5 -2 ayda yeteri kadar gelişmezse sütle besleme süresi biraz daha uzatılması daha doğru olmaktadır.
Bu metotta, 3 gün süre ile verilecek ağız sütüne ilaveten en çok 160 kg tam yağlı süt kullanımı söz konusudur. Sütten kesilme periyodu biraz kısa tutulduğunda, sütten kesimden sonra 1 ay kadar canlı ağırlıkta azalma olur. Hayvan 12-24 aylık yaş arasında normal canlı ağırlığa ulaşabilir.
5. Başka bir inekle büyütme
Yağsız süt yerine kullana bilecek olan ayran, peynir suyu gibi maddeler sağlanamıyorsa, buzağılar kendileri ile aynı ağırlık ve yaşta olan 2-3 buzağı ile birlikte başka bir ineğin sütü ile beslenir. Bu metotta, sütünden buzağı büyütmede yararlanılan inek ile buzağılar aynı bölmede bulundurulur. Buzağılar kesif yeme ve kuru ota erken başlatılırsa 2-3 aylık iken sütten kesilmeleri mümkün olur. Bu tür buzağı büyütme yönteminde ishal sorunu en azdır. Burada dikkat edilecek konu, ineğin besleyebileceği buzağı sayısının doğru olarak belirlenmesidir. Sağımı güç yapılan az verimli inekler bu işe tahsis edilirse laktosyonları süresince bir çok buzağı büyütmeleri mümkün olur.
6. Süt ikame yemi ile büyütme
Süt ikame yemi ile buzağı beslemesinde amaç, yem maliyetinin sütten daha ekonomik olmasıdır. Buzağı dönemindeki süt ikame yeminin genel olarak %27 ham protein içerikli olması öğütlenir. Bu karmanın oluşumu ise; %82 süt tozu ,%17 yağlı tohumlardan “soya yağı, tuz, mısır, ayçiçeği yağı, lesitin” ile %1 maddeler vitaminler antibiyotik antioksidan, Mg, Mn ve Fe bulunacak şekilde olmalıdır. Karmanın oluşumu kadar, hazırlanması da önemlidir. Karmadan homojen içecek hazırlanabilmesi için belirli bir ısının kullanılması gerekir. Süt ikame yemi hazırlanışında ana vücut ısıda en ideal ısıdır. Bu sıcaklıkta hazırlanacak ikame yemi sıvısı, kolostrum dönemini takiben buzağılara içirilmeye başlanır. Karma da kullanılacak yemlerin içeriğindeki proteinlerin sindirim derecelerinin % 90 dan aşağı olmasına özen gösterilmelidir.
Aksi takdir de buzağı gelişmede geriler ve sindirim bozuklukları ile vücut direncinde azalma ile kendini gösterir.
Buzağılara süt ikame yemi uygulaması buzağı günlük 2 kg yem tüketimi söz konusu olduğu anda sona erdirilmelidir.
Sormak istediklerinizi veya merak ettikleriniz sitemizin SORU-CEVAP bölümünde üye olmadan kısa zaman içersinde sorabilirsiniz.