Atların Günlük Vitaminler Nelerdir?. Daha önce ki yazımız da Atların Günlük Enerji İhtiyacı hakkında bilgiler vermiştik. Bu yazımızda atların günlük olarak rasyonlarında bulunması gereken vitaminler hakkında olacaktır.
D ve K Vitamini
Yağda eriyen vitaminlerden D ve K vitaminleri, uygulamada, at rasyonları için en düşük önemdeki vitaminlerdir. Açık havada tutulan atlara D vitamini katkısı genellikle gerekli değildir. Atlar, güneş ışınlarıyla karşı karşıya kaldığı sürece D vitamininin aktif formunu sentezleyebilirler. Her kg vücut ağırlığı için 6.6 İÜ ’lik bir rasyon D Vitamini düzeyi, güneş ışınlarıyla karşılaşmayan ergin atlar için önerilmektedir. Daha yüksek rasyon D Vitamini düzeyleri, güneş ışınlarıyla karşılaşmayan büyümekte olan atlar için önerilmektedir. Atlarda rasyon K Vitamini gereksinimi belirlenememiştir. Bağırsaktaki mikroorganizmalar K Vitamini aktiviteli bileşikleri sentezleyebilir ve at, kuru ot ve meradan K Vitamini aktiviteli maddeleri elde edebilir.
A Vitamini
Yem bileşimi tabloları, genellikle, bir yemin A Vitamini aktivitesinden daha çok beta karoten içeriğini listelemektedir. A Vitamini, ince bağırsak hücrelerinde beta karotenin metabolize edilmesiyle üretilir. At tarafından, 1 mg beta karotenin dönüşümünden yaklaşık 330-550 ünite A Vitamini aktivitesinin elde edildiği hesaplanmıştır. Beta karotenin sentetik, özellikle suda çözünebilir formları, atlar tarafından etkin bir şekilde A vitaminine dönüştürülemeyebilir.
Genç meralar at rasyonlarında beta karotenin en zengin kaynaklarından biridir. Plazma A Vitamini yoğunluklarının, atlar, ilkbahar sonunda ve yazın merada otladıkları sürece en yüksek; kış aylarında kuru ot ve tane yem tükettiklerinde ise en düşük olduğu değişik çalışmalarla belgelenmiştir. A Vitamini aktivitesi, yem bitkileri kuru ot elde etmek için biçildikten sonra hızlı bir şekilde azalmaktadır. A Vitamini katkısının, yalnız kuru ot ve tahıl taneleri içeren rasyonlara eklenmiş olması önerilmektedir. A Vitamini, at rasyonlarına, retinil asetat ve retinil palmitatı içeren değişik formlarda katılabilir. A vitaminin önerilen en düşük düzeyleri (veya beta karotenin eşdeğer düzeyi); vücut ağırlığının her kg ’ı için damızlık kısraklarda 60 İÜ, egzersiz yapan ve büyüyen atlarda 45 İÜ ve ergin çalışmayan atlarda ise 30 İÜ ’dir. Bununla birlikte, bu katkı oranları, özellikle damızlık kısrakların yeşil merada otladıkların da aldıkları A Vitamini kadar olmayabilir. Her kg kuru maddede 7,000 İÜ kadar yüksek (her kg Vücut ağırlığı için yaklaşık 150 İÜ) A Vitamini düzeylerinin büyüyen atlar için uygun olduğu ileri sürülmüştür. A vitamini yetersizliğinin belirtileri, büyümede azalma, üreme etkinliğinde düşüş, gece körlüğü ve hiperkeratinizasyonu kapsar. Yüksek saplementasyon düzeylerinde A Vitamini zehirlenmesi oluşabilir.
E Vitamini
E Vitamini, at beslemeyi ilgilendiren diğer bir yağda eriyen vitamindir. E vitamini ve selenyum eksikliği taylarda beyaz kas hastalığı ile bağlantılıdır. Önerilen en düşük E vitamini alımı, atın fizyolojik durumuna bağlı olarak 1-2 İÜ/kg Vücut ağırlığı arasında değişir. Tek tırnaklıların dejeneratif miyeloensefalopatisinden ve ender bir nöromuskuler hastalıktan etkilenen atlar, rasyonlarında E Vitamininin çok yüksek düzeylerine gereksinim duyabilirler. Tek tırnaklıların dejeneratif miyeloensefalopatisi tanısı konmuş atlar için günlük 6,000 İÜ ‘lik (yaklaşık 12 İÜ /kg Vücut ağırlığı) bir katkı oranı önerilmiştir. Yemlerdeki E Vitamini aktivitesi, değişik tokoferoller ve tokotrienollerden türetilir fakat biyolojik olarak en aktif form alfa-tokoferoldür.
Yem bitkilerinin E Vitamini aktivitesi, bitkiler erken olgunlaşma dönemindeyken en yüksektir; mera, her kg KM ’de 400 İÜ E vitamini içerebilir. Yem bitkilerindeki E Vitamini aktivitesi olgunlaşma döneminde azalır. Bitki kurutmak amacıyla biçildiğinde de E vitamini aktivitesi azalır. Bu yüzden, kuru otun E Vitamini içeriği 10-200 İÜ/kg KM arasında değişebilir. Tahıl tanelerinin çoğunun E Vitamini içeriği oldukça düşüktür (<30 İÜ/kg KM). Eğer atlar depolanmış kuru ot ve katkı yapılmamış tane yemlerden oluşan bir rasyonu tüketiyorlarsa, rasyonları büyük olasılıkla E vitamini açısından sınırda veya yetersizdir. E Vitamini; DL-alfa-tokoferil asetat, D-alfa-tokoferil asetat, D-asetat-tokoferilsüksinat ve D-alfa-tokoferilnikotinatı kapsayan değişik formlarda rasyonlara katılabilir. Bu bileşiklerin atlardaki göreceli biyoyararlanılabilirliği bilinmemektedir. Genellikle, 1 mg DL-alfa-tokoferil asetatın 1 ünite (İ Ü) E vitamini aktivitesine eşdeğer olduğuna inanılır.
Atların Günlük Vitaminler Olarak Sonuç
Atların suda eriyebilir vitaminler için rasyon gereksinimlerine ilişkin yararlanılabilir bilgi azdır. C Vitamini için bir rasyon gereksinimi belirlenmemiştir. Kalın bağırsaktaki mikrobiyal varlığın birtakım B vitaminlerini sentezleyebildiği görülmektedir. B vitaminlerinin çoğu, atlarda enerji üreten reaksiyonlarda kofaktör olarak rol oynar ve bu nedenle bu vitaminler için gereksinim, enerji gereksinimleri arttığında yükselebilir. Biyotin, birkaç ay süresince 10-30 mg/gün oranında verildiği zaman bazı atlarda tırnak kalitesini iyileştirebilir.