Ülkemizde her yıl halk sağlığının ve koruyucu sağlık hizmetlerinin önemini vurgulamak ve yürütülen çalışmaları daha görünür kılmak amacıyla 3-9 Eylül tarihleri ‘Halk Sağlığı Haftası’ olarak kutlanmaktadır. Halk Sağlığı Haftasının 2021 yılı teması “Afet ve Olağandışı Durumlarda Çevre Sağlığı Hizmetleri” olarak belirlenmiştir.
“Afet ve Olağandışı Durumlarda Çevre Sağlığı Hizmetleri” afet bölgesinde, çevre, toplum ve diğer canlıların sağlığını ve varlığını, olumsuz etkileme olasılığı olan faktörlerin belirlenmesi, değerlendirilmesi, düzeltilmesi, kontrol altına alınması ve önlenmesi için yapılan bütün etkinlikleri kapsamaktadır.
Afetlerde, içme ve kullanma sularının ve tüm ortamın kirlenmesi söz konusu olduğundan su sanitasyonuna ve vektör mücadelesine önem verilmelidir. Bu tür sorunlar, afetlerde çevre yönetimi planının yapılmasını gerekli kılar. Çevre sağlığı önlemlerinin basit görülmesi, dikkate alınmaması ve afet zincirinin oluşmasını engellemekteki rolünün kavranamaması nedeniyle önemli sorunlar yaşanmaktadır. Oysa çevre sağlığı ile ilgili önlemler basit, ucuz ve etkilidir.
Bu kapsamda Çevre Sağlığı ekipleri; afet ve olağandışı durumlarda insan ve toplum sağlığını doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen fiziksel, kimyasal, biyolojik, sosyal ve psikolojik etkenlerin belirlenmesi, tüketime sunulan içme-kullanma suyu kalitesinin belirlenmesi ve sağlıklı ve güvenli suya erişim için ilgili kurum ve kuruluşlar ile koordinasyonun sağlanması, insan ve çevre sağlığı açısından büyük önem arz eden altyapılara afetin etkisinin belirlenmesi, geçici barınma yerleri ve sosyal imkanların (yeterli ısınma, aydınlatma, havalandırma, kişisel hijyen için banyo/duş yerleri vb.) ihtiyaca cevap verecek nitelikte ve sayıda olması ile sağlıklı gıda temini hususlarında ilgili kurum/kuruluşlara görüş ve önerilerin bildirilmesi, hassas grupların durumunun değerlendirilmesi, sanayi tesislerinden kaynaklanabilecek risklerin belirlenmesi, mevcut mezar yerleri kullanılamayacak durumda ise yeni mezarlık yer seçiminin yapılması ile mezarların tesis ve inşası ve ölülerin defni için ilgili kurumlara görüş bildirilmesi gibi çalışmalarda sahada görev almaktadır.
Ayrıca vektörel hastalıkları önlemek amacıyla vektör üreme yerlerinin tespit edilmesi haşere ve kemiricilerin kontrol altına alınması ve katı atıkların bertaraf edilmesi vb. çevre sağlığını ilgilendiren birçok konuda gereken kontrollerin yapılması ile bulaşıcı hastalıkları önlemek ve salgın riskini azaltmak için olay anından itibaren merkez ve taşra teşkilatı olarak olay yerine intikal edilmekte ve hızlı bir şekilde müdahale edilmektedir.
Afetlerle ilgili çevre sağlığı planı yaparken, her durum ön görülmelidir. Bu nedenle afet planları basit ve esnek olmalı, uygulayacak olan personel ve kurumlar arasında eşgüdüm ve iletişim sağlanmalıdır.
Afet sonrasında değerlendirme yapmak, afet planlarının gözden geçirilmesinde ve yeniden yapılmasında önemli katkılar sağlayacaktır.
Unutulmamalıdır ki,
Afet ve olağandışı durumlarda çevre sağlığı ile ilgili önlemler basit, ucuz ancak çok etkilidir
Kaynakça:
- balikesirism.saglik.gov.tr
- hsgm.saglik.gov.tr