Acetaminophen
(ah-seet- a-min-a-fen) Tylenol®, APAP, Parasetamol
Oral analjezik, Antipiretik
Önericinin Ön Tanımları
Herhangi bir dozda kedilerde kontrendikedir; gelincikler kediler kadar acetaminophen‘e duyarlı olabilirler.
Önerilen dozlarda, köpekler, kemirgenler veya tavşanlar için aşırı zehirli değildir. Köpekler insanlardan daha fazla kırmızı kan hücresi zehirlenmesine duyarlıdırlar, bu yüzden dikkatli dozaj yapın.
Genellikle kodein ile kombine doz formlarında kullanılır.
Kullanımlar / İpuçları
Acetaminophen bazen köpeklerde ve küçük memelilerde ağrı kesici olarak kullanılır. Kronik ağrı koşullarının tedavisinde böbrek yetmezliği olan köpeklerde özellikle faydalı olabilir. Orta dereceli ağrı oluştuğu durumlarda, kodein, hidrokodon veya tramadol içeren kombinasyon ürünlerinde kullanılabilir. Acetaminophen kombinasyon preparatlarının kullanımı hakkında daha fazla bilgi için kodin, hidrokodon ve tramadol monografilerine bakınız.
Farmakoloji / Aksiyonlar
Asetaminofenin kesin etki mekanizması tam olarak anlaşılmamıştır; siklooksijenazın (COX-3; Cox-1–v1) zayıf, geri dönüşümlü, izoform-nonspesifik inhibisyonu yoluyla analjezi ve antipirezi üretir. Aspirinin aksine, klinik olarak önerilen dozlarda verildiğinde önemli bir antiinflamatuar aktiviteye sahip değildir ve trombosit fonksiyonunu engellemez.
Farmakokinetik
Evcil hayvanlarda spesifik farmakokinetik bilgi bulunamadı. İnsanlarda, acetaminophen hızlı ve neredeyse tamamen bağırsaklardan emilir ve çoğu dokuya hızlı bir şekilde dağıtılır. Yaklaşık %25 plazma proteinine bağlıdır. Köpekler görünüşe göre doz bağımlı metabolizma gösterir.
Kontrendikasyonlar – Önlemler – Uyarılar
Acetaminophen herhangi bir dozda kedilerde kontrendikedir. Şiddetli methemoglobinemi, hematuri ve ikterus görülür. Kediler, toksik metabolitler oluşmasına ve sonuçlanan toksisite yol açan asetaminophen’i önemli ölçüde glucuronidate edemezler. Acetaminophen kediler kadar asetaminophen’e duyarlı olabilmelerinden dolayı gelinciklerde kullanılmamalıdır. Bu sırada, asetaminofen güvenliği belirlenmediği için Şeker Planörleri ve Kirpilerde kullanılmamalıdır.
Köpekler hem insanları hem de asetaminophen’i metabolize etmez ve kullanımı akıllıca olmalıdır. Köpekler kediler kadar asetaminophen’e duyarlı değilken, yüksek dozlarda verildiklerinde de methemoglobinemi’ye duyarlı olabilirler. Köpeklerde, hepatotoksisite riskinin artması nedeniyle acetaminofenin hemen ameliyattan sonraki aşamada (ilk 24 saat) kullanılması genellikle tavsiye edilmez.
Olumsuz Etkileri
Asetaminophen rutin olarak veterinerlikte kullanılmaması nedeniyle, olumsuz etki profili ile ilgili deneyim sınırlıdır. Köpeklerde önerilen dozlarda, böbrek, karaciğer, GI ve hematolojik etkiler için bazı potansiyel vardır.
Üreme / Uygulayıcı Güvenliği
Mutlak üreme güvenliği oluşturulmamıştır ancak Acetaminophen görünüşe göre hamilelikte ara sıra kullanım için nispeten güvenlidir (belgelenmiş bir insanlarda sorunlar). Hayvan verileri bulunamadı. İnsanlarda FDA bu ilacı hamilelik sırasında kullanım için B kategorisi olarak sınıflandırır (Hayvan çalışmaları Fetüse yönelik risk henüz gösterilmemiştir ancak yeterli çalışma bulunmamaktadır. hamile kadınlarda; veya hayvan çalışmaları olumsuz bir etki göstermiştir, ancak gebe kadınlarda yapılan yeterli çalışmalar herhangi bir risk göstermemiştir. Fetüsün hamileliğin ilk trimesterinde olduğu ve daha sonraki trimesterlerde riske dair bir kanıt bulunmadığı anlamına gelir).
Köpeklerde ilaçların güvenliğini değerlendiren ayrı bir sistemde ve kedi hamileliği (Papich 1989) nedeniyle bu ilaç şu sınıfta sınıflandırılır: C (Bu ilaçların potansiyel riskleri olabilir. İnsanlarda veya laboratuvarda yapılan çalışmalar hayvanlarda ortaya çıkan riskler vardır ve bu ilaçlar dikkatli kullanılmalıdır. Terapinin faydası açıkça risklerden ağır bastığında son çare). Acetaminophen düşük konsantrasyonlarda süte geçmektedir. süt:plazma oranları 1. ve 12. saatlerde sırasıyla 0,91 ila 1,42’dir. Hemşirelikte insan bebeklerinde herhangi bir olumsuz etki bildirilmemiştir.
Acetaminophen Aşırı Doz / Akut Toksisite
Acetaminophen ile ilişkili potansiyel olarak şiddetli zehirlilik nedeniyle, bir hayvan zehirleme kontrol merkezi ile görüşme son derece tavsiye edilir. Etkileri arasında methemoglobinemi, karaciğer nekrozu, böbrek etkisi, yüz ve ayak şişmesi ve keratokonjunktivit sicca bulunabilir. (KCS). Karaciğer etkileri köpeklerde daha yaygındır; yüz ve ayak şişmesi ve methemoglobinemi kedilerde daha yaygındır.
ASPCA Hayvan Zehirleme Kontrol Merkezi’ne (APCC) 2008-2009 yılları arasında 1192 Acetaminophen maruz kalması bildirildi. Bu vakalarda,187 klinik belirtileri gösteren 1083 köpek, 47 klinik belirtisi gösteren 99 kedi, 1 klinik belirtiler gösteren 6 kuş ve 1 domuz bulunmuştur. Geriye kalan 3 vakada, klinik belirtiler göstermeyen 2 gelincik ve 1 tavşanımsılar yer aldı. Köpeklerde düşen sıklıkta kaydedilen yaygın bulgular, kusma, uyuşukluk, methemoglobinemi, yüzün şişmesi, artan ALT, kemoz (konjunktival şişme / şişlik) ve titreme içeriyordu. Düşen sıklıkta kaydedilen kedilerde yaygın bulgular arasında methemoglobinemi, siyanoz, uyuşukluk, kusma, hipotermi ve anoreksiya yer alıyor.
Köpekler veya kedilerde aşırı dozda kullanılması durumunda, geçerli olduğunda standart bağırsak boşaltma teknikleri ve destekleyici bakım uygulanmalıdır. Acetilcistein, s-adenosil metionin (SAMe), oksijen ve kan nakli ile daha fazla tedavi gerekebilir (Richardson 2000), (Aronson & Drobatz 1996), (Mariani & Fulton 2001), (Steenbergen 2003).
Acetaminophen İlaç Etkileşimleri
Aşağıdaki ilaç etkileşimleri, acetaminofen alan insanlarda veya hayvanlarda bildirilmiş veya teoriktir ve veteriner hastalarda önemli olabilir:
Diğer analjezikler: Kronik acetaminofen kullanımı böbrek hastalığına yol açabilir
BARBITURATES: Asetaminofenin hepatotoksik metabolitlere dönüştürülmesinin artması; potansiyel olarak hepatotoksiklik riskinin artışı
DOXORUBİCIN: Karaciğer glutationu azaltabilir, dolayısıyla karaciğer toksisitesinin artmasına yol açabilir.
HALOTHANE: Acetaminophen, halotan anestezi alan hayvanlarda ameliyat sonrası analjezi için kullanılmamalıdır.
ISONIAZID: Hepatotoksisite riskinin artması olası
PHENOTHIAZINLER: Hipotermi için olası artan risk
PROPYLEN GLIKOLU: Propilen glikol içeren gıdalar (genellikle ıslak kedi yiyeceklerinde bulunur) acetaminophen neden olan methemoglobinemi ya da Heinz vücut oluşumunun şiddetini artırabilir.
WARFARIN: Asetaminophen kullanmak için nispeten güvenli olmasına rağmen, büyük dozlar antikoagülant etkilerini güçlendirebilir.
Acetaminophen Dozlar
Köpekler
Bir ağrı kesici olarak:
a) 15 mg/kg PO q8h (Dodman 1992), (McLaughlin 2000)
b) 10 mg/kg PO q12h (Kelly 1995)
c) 10–15 mg/kg PO q12h 5 gün (Gaynor 2008)
d) Dejeneratif mielopatinin tedavisinde (Alman Çobanlar’da): 5 mg/kg PO (günde 20 mg/ kg’ı geçmemelidir) (Clemmons 1991)
Tavşanlar/Rodentler
Bir ağrı kesici olarak:
a) Tylenol kullanımı: İçme suyunda 1–2 mg/mL. Düşük dereceli nocicepsiyonu kontrol etmek için etkili. (Huerkamp 2000)
b) Fareler, fareler, gerbiller, hamsterler, Guinealı domuzlar, Chinchillas: içme suyunda 1–2 mg/mL (Adamcak & Otten 2000)
İzleme
Aksi takdirde sağlıklı hastalarda ağrı kontrolü için önerilen dozlarda kullanıldığında, az izlenim gerekmelidir. Bununla birlikte, kronik tedavide, özellikle klinik belirtiler ortaya çıktığında, zaman zaman karaciğer, böbrek ve kan kontrolü gerekebilir.
Kimya/Sinonimler
Asetaminophen (paracetamol olarak da bilinir), sentetik olmayan bir analjezik, biraz acı bir tadı olan kristal, beyaz bir toz şeklinde ortaya çıkar. Suyun kaynağı kaynar su ve alkole özgürce çözünür. Acetaminophen İngiltere’de paracetamol olarak bilinir. Acetaminophen ayrıca: paracetamol, MAPAP veya APAP olarak da bilinebilir; birçok ticari isim mevcuttur.
Depolama/Stabilite
Acetaminofen ürünleri 40°C’den daha az sıcaklıkta saklanmalıdır. Oral çözelti veya süspansiyonu dondurmayın.
Referanslar
Adamcak, A & B Otten (2000). Rodent Therapeutics. Vet Clin NA: Exotic Anim Pract 3:1(Jan): 221–240.
Aronson, L & KJ Drobatz (1996). Acetaminophen Toxicosis in 17 Cats. Vet Emerg Crit Care 6: 65–69.
Clemmons, R (1991). Therapeutic considerations for degenerative my elopathy of German Shepherds. Proceedings of the Ninth Annual Veterinary Medical Forum, New
Orleans, American College of Veterinary Internal Medicine.
Dodman, N (1992). Advantages and guidelines for using antiprostaglandins. The Veterinary Clinics of North America; Small Animal Practice 22(2: March): 367–369.
Gay nor, JS (2008). Control of Cancer Pain in Veterinary Patients. Veterinary Clinics of North America–Small Animal Practice 38(6): 1429–+.
Huerkamp, M (2000). The use of analgesics in rodents and rabbits. Emory University, Division of Animal Resources.
Kelly, M (1995). Pain. Textbook of Veterinary Internal Medicine: Diseases of the Dog and Cat. S Ettinger and E Feldman Eds. Philadelphia, WB Saunders: 21–25.
Mariani, C & R Fulton (2001). Aty pical Reaction to Acetaminophen Intoxication in a Dog. Vet Emerg Crit Care 10: 123–126.
McLaughlin, R (2000). Management of Osteoarthritic Pain. Vet ClinNA: Small Anim Pract 30:4(July ): 933–947.
Richardson, J (2000). Management of Acetaminophen and Ibuprofen Toxicosis in Dogs and Cats. Vet Emerg Crit Care 10: 285–291.
Steenbergen, V (2003). Acetaminophen and Cats A Dangerous Combination. Vet Tech: 43–45.
